Professionaliteit is afhankelijk van bekwaamheid

Aan het begin van de coronacrisis kregen de vele vrijwilligers en hun initiatieven voortdurend applaus. Grootschalige landelijke initiatieven om de zorg te bedanken en hartverwarmende kleine lokale acties om het leven draagbaar te maken: vakkundige vrijwilligers maken het waar. Nu Nederland terug gaat naar het ‘nieuwe normaal’ komt de verwarring weer terug over de woorden als professioneel en professional. Naast de protocollen voor professionals, komen er ook protocollen voor vrijwilligers. Is veiligheid dan anders bij de mens als vrijwilliger of als betaalde kracht?

Er wordt veel lippendienst bewezen aan een gelijkwaardige relatie tussen fondsen en hun grantees, anders dan een ‘wie betaalt, bepaalt-mentaliteit’ maar in de praktijk is van die holistische visie op partnerships helaas vaak weinig te merken. Dat zien Ligia Cravo, Senior Program Officer Hearst Foundations (New York), en Rien van Gendt (Van Gendt Philanthropy Services, Den Haag) in hun dagelijkse praktijk. In hun arytikel ‘Everyone deserves a slice’ nemen zij stevig stelling stelling tegen transactionele relaties in de filantropie, en breken zij een lans voor meer gelijkwaardige.

We hebben de afgelopen maanden nogal wat uitdagingen ervaren. Maar hoe zit het met de werkwijze die zoveel fondsengevers in de filantropiesector structureel hebben aangepast? Denk aan de stroomlijning van bestaande processen en het verhogen van het reactievermogen op de behoeften van de gemeenschappen. Hoe kun je dat gedrag misschien vasthouden, ervan leren en ze meenemen naar de toekomst? Net zo belangrijk, hoe kunt u ervoor zorgen dat de oude en minder responsieve manieren van zakendoen niet terugkomen?

Zuid Europa vraagt geefgeld. Veel. Zonder gedoe rond vastleggingen dat het netjes wordt besteed. Dat er een gedegen organisatie onder ligt die lange termijn IMPACT garandeert. ‘’De nood is hoog, snel-snel dank u wel’’. Multi miljardair Merkel wil haar portemonnee wel trekken. Laten we de armere Italianen en Spanjaarden redden met schenkingen. Maar rijkaard Rutte houdt meer van gelijkwaardigheid : ‘’ Ik leen liever; kunnen we samen aan de slag met systeem veranderingen en afstempelen kan altijd nog’’. Een misschien beetje mal, doch ook prikkelend vergelijk met filantropie in Nederland is wel te maken.

Covid-19 domineert de media al maanden. Ook ik was in eerste instantie aan het scherm gekluisterd. Na enige tijd moest ik concluderen dat dat de oplossing voor deze crisis niet echt dichterbij bracht en het ook niet hielp in termen van mijn eigen gemoedstoestand. Na het losbarsten van de crisis en de invoering van lockdowns, ebde de initiële paniek wat weg. Er ontstond meer ruimte om na te denken over de gevolgen van het virus voor de samenleving, met name voor de meest kwetsbaren onder ons, economisch maar vooral ook sociaal.

Vorige week vernam ik het droevige nieuws dat Adri Kemps op 13 mei uit de tijd is gegaan. In mijn jaren als hoofdredacteur van De Dikke Blauwe had ik zeer regelmatig contact met hem. Adri was van 2004 tot 2014 directeur van het CBF. Begin 2014 werd hij getroffen door een herseninfarct. Hij zou daarna niet meer terugkeren bij het CBF. Mijn laatste telefonische contact dateert van anderhalf jaar geleden. Het ging hem goed, zei hij. Er klonk iets van opluchting door in zijn stem. Alsof hij een ballast van jaren van zich had afgeschud. En dat verbaasde me eigenlijk niet.

Organisaties die actief geven via het testament promoten, hebben bij het uitbreken van de Corona-epidemie zich bezonnen over hun aanpak. De meesten hebben eerst de pauzeknop gebruikt. De elementen onzekerheid, zeer kwetsbare ouderen en een focus op andere onderwerpen dan die van het goede doel maakten dat lopende activiteiten werden gestopt. Even geen brieven, enquêtes en telemarketing meer en bijeenkomsten en bezoeken werden natuurlijk helemaal onmogelijk. Het kon niet, het was wellicht niet gepast en de publieke opinie zou het verkeerd kunnen oppakken.

Mensen die al twee maanden in de lockdown zitten onder erbarmelijke omstandigheden met alleen Netflix en paprikachips, doen opeens allerlei ontdekkingen. Ze zien nu dingen. Wat voor dingen? Dingen die er voor de crona allang waren, maar die ze nu pas echt z i e n. En daar twetteren en smoelboeken ze dan over in een soort kwasiverlichte zendiarree waarvan míjn poep direct keihard wordt.

Duizenden landgenoten springen tijdens deze corona-crisis overeind om boodschappen te doen, laptops in te zamelen of een noodhulp te geven aan kinderen in Nepal. Fantastisch, zeggen Sara Kinsbergen en Lau Schulpen van de Radboud Universiteit in Nijmegen, maar bezint eer ge begint. Ze publiceerden een ‘Burgers voor Burgers factsheet’ met vijf vragen die iedere aspirant-coronahulpverlener zichzelf zou moeten stellen.

Groenmakers doen er goed aan 27 mei met vrolijk oranje te omcirkelen in hun agenda. Op die woensdag gaat investeerder LGIM proberen CEO en chairman van Exxon Mobil, Darren Woods, van zijn stoel te lichten.