Vergeten te vragen...de fondsen die niet worden geworven

Toen ik veertien jaar geleden aan mijn werk in Londen begon voor de internationale koepel van Alzheimer organisaties, werd er weinig aan fondsenwerving gedaan. Het half jaar daarvoor was een medewerkster bezig geweest met het in kaart brengen van Britse vermogensfondsen die mogelijk zouden kunnen helpen. Ze had er 60 uitgezocht, met alle voorwaarden en procedures en uiteindelijk in zes maanden twee (2) aanvragen ingediend. Het leverde geloof ik één bijdrage op van 5000 pond. Dat was toen nog 7500 euro, maar toch niet erg veel en jammer van alle inspanning.

Afgelopen zomer was bijzonder, maar eerst hoop ik dat u zelf een goede, mooie en vooral gezonde zomer heeft gehad. In mijn vorige bijdrage sprak ik ook al over de nieuwe wereld waarin we ons bevinden. Het blijven gekke tijden. We letten op code oranje, houden afstand op kantoor (áls we daar al komen), gaan in discussie over mondkapjes en hopen op een vaccin. Maar, hoe nu verder?

Sommige mensen zijn natuurlijke verbinders. Zij voelen feilloos aan wat een ander nodig heeft en zien kansen in samenwerkingen. Ze zijn vaak gericht op wat wél kan en laten zich op hun pad niet afremmen door spreekwoordelijke hobbels en beren.

Over het algemeen heerst het gevoel vanuit onze stichtingen veel maatschappelijks te kunnen betekenen. Hoe mooi is het om te kunnen werken aan een betere gezondheid, aan educatie voor kinderen voor een betere toekomst, of aan natuurbescherming. Een waar privilege!

Filantropiepublicist Edwin Venema schreef in DDB Journaal van vorige week al over de uitdaging van goede doelen: teruglopende inkomsten door een (zeer) beperkte return on investment en onrustige financiële markten. De corona-crisis komt daar nog eens bij. Ik hoor van veel goede doelen dat hun traditionele inzamelingsacties aan de deur of in de vorm van sponsorlopen, gala’s en publieksacties door de anderhalve meter samenleving dit jaar niet kunnen doorgaan. Naast de negatieve impact van het virus hebben we in het afgelopen half jaar ook gezien dat het in de sector veel energie en creativiteit heeft vrijgemaakt.

Ik heb vaak, als bestuurslid of adviseur van een foundation, meegemaakt, dat bij de beoordeling van een verzoek tot subsidiëring van een maatschappelijke organisatie, het argument wordt gebruikt: deze organisatie heeft geen donatie nodig want ze beschikken over een eigen vermogen, dat niet is bestemd voor bestaande toekomstige verplichtingen. Het denken hierachter is kennelijk, dat een vrij besteedbaar eigen vermogen de maatschappelijke organisatie maakt tot een ‘rijke’ speler, die eerst maar eens het eigen vermogen moet inzetten, of gedeeltelijk moet inzetten, voordat er wordt aangeklopt bij een foundation voor ondersteuning.

​In deze crisistijd zijn schenkingen broodnodig. Zo verwacht brancheorganisatie Goede Doelen Nederland dat het aantal donaties tussen 10 en 30 procent gaat dalen. Tegelijkertijd blijkt uit recent onderzoek van de Rijksoverheid dat het vermogen van de rijkste één procent van Nederland twee keer zo hoog is - ruim 400 miljard euro – dan dat eerder werd gedacht[1]. Amerikaanse ‘superrijken’ als Bill Gates en Warren Buffet laten zien dat je met een groot vermogen een enorme impact kunt maken. Daarom roepen wij Nederlandse filantropen op hun voorbeeld te volgen en óók hier een beweging in gang te zetten als ‘The Giving Pledge’: de Amerikaanse campagne om de allerrijksten te motiveren een deel van hun rijkdom aan goede doelen te schenken.

Goede doelen zitten in een spagaat met hun vermogen’, kopte het Financieele Dagblad onlangs. Goede doelen staan voor een lastige keuze volgens het FD: moeten ze risicovoller beleggen, of toezien hoe hun geld verdampt? In het Engels heet het between a rock and a hard place: kiezen tussen twee kwaden. Gelukkig is er meer tussen de hier voorgestelde dood of de gladiolen...

Voor bedrijfsfondsen is de relatie met het moederbedrijf soms ingewikkeld en is er tijd nodig om de relatie tot bloei te laten komen. Om over die spanning op de draad met elkaar te spreken en ook de ‘briljante mislukkingen’ uit te wisselen, is interessanter dan het alleen over de succesverhalen te hebben. Deze en andere conclusies werden getrokken tijdens de eerste live (!) kennissessie van het Corporate Foundations Forum op 25 augustus in Den Haag.

Geld is erg goedkoop op dit moment, de rente is nul tot negatief en overheden kunnen op deze manier een ‘boost’ geven aan de economie, kunnen maatschappelijke problemen oplossen en dat doen ze ook. Hoe zit dat bij foundations? Foundations hebben vermogens (de zogenaamde endowments), die worden belegd. De opbrengsten van deze beleggingen worden besteed voor donaties, waarbij men doorgaans de reële koopkracht van het vermogen intact probeert te houden. Op deze manier verzekert een fonds zich van een toekomst, waarbij men over bijvoorbeeld 50 jaar nog steeds hetzelfde budget voor donaties heeft in reële termen (rekening houden met inflatie) als nu.