Peter Scholtens laatste: Welbevinden kun je niet meten...

In zijn laatste column voor De Dikke Blauwe zwaait DDB-Expert Social Impact Peter Scholten helemaal in stijl af. Kun je ‘zachte zaken’ als sociale cohesie en zelfredzaamheid ook meten, of bepalen hoeveel waarde zoiets heeft? Scholten heeft ontelbare keren gehoord dat dat niet kan. Maar is dat zo? Scholten spreekt het verlossende woord…

Vanuit mijn achtertuin kijk ik op een stel gloednieuwe woningen met zonnecollectoren op het dak. Gaat lekker met duurzaam, denk ik als ik ze zie. Datzelfde denk ik wanneer ik over de A58 bij Moergestel rij, langs vier kloek zwaaiende windmolens. Die staan daar toch maar dapper de klimaatverandering te remmen. Ook mijn laptop herinnert me voortdurend aan de duurzame opmars in ons land. Of ik nu langs Greenpeace, RTL of Nuon surf, overal tref ik lieve foto’s van groene weilanden met windmolens en zonnepanelen. De ene keer met een grazend schaap ervoor, de andere keer met klaprozen of een kind dat een pluizenbol wegblaast. 

Om impact te kunnen meten, beginnen de meeste onderzoeken met het vaststellen van een Theory of Change: een theorie, over welke verandering men beoogt te realiseren. Doorgaans is dat een verandering voor de doelgroep: de mensen, die beschreven staan in de missie van de organisatie.Het maakt duidelijk wat het projectdoel is, waarom dit het doel is, hoe dit kan worden bereikt en wat dit aan financiën vraagt. 

Op 2 oktober ging in de oude Fokker fabriek in Den Haag (een prachtige locatie overigens) een nieuwe social enterprise van start: Social Finance NL. Een BV, waarvan een stichting de meeste aandelen bezit en de sociale doelstellingen bewaakt. Peter Scholten was aanwezig en doet verslag voor De Dikke Blauwe.

De inzet van cultuur voor maatschappelijke verandering vraagt om een deugdelijk evaluatiebeleid. Maar makers moeten beschermd worden tegen de dwang van impactmeting, vinden evaluatie-onderzoeker Jacomijne Prins* en impactadviseur Phil Compernolle.**  

Vorig jaar gaven we bij Stichting Lenthe een boekje uit: ‘Maar we doen toch heel erg ons best?’. Het ging over het sociale domein, waar veel mensen actief zijn, maar waar niemand echt op resultaat afgerekend wil worden. Of men zegt dat het niet kan… De oproep van beide auteurs van het artikel “Laat de makers maken” is een beetje van hetzelfde: laat ons onze verhalen schrijven; betaal er gewoon voor, en zeur verder niet. Het is op voorhand waardevol. Maar voor wie en waarom, dat moeten we dan ook aan de makers zelf overlaten. En dat blijft knellen.

‘Kleine goede doelen worstelen met het tonen van impact’ lezen we in DDB van 20 juni j.l. Maar is dat wel zo…? Willen ze dat überhaupt wel meten? En levert het wel iets op? Peter Scholten zou wel eens een onderzoek willen zien naar de vraag of goede doelen die hun impact meten structureel meer geld zijn gaan ontvangen dan organisaties die dat niet doen. 

Tien jaar bestaat Prins Heerlijk: een sociale onderneming in Midden-Brabant die jongeren met een functiebeperking of leerprobleem opleidt tot een baan in de zorg of de horeca. Hoewel initiatiefneemster Ella Buijze en haar man Gief van Schijndel zich lieten inspireren door bestaande projecten, zijn ze vandaag zelf een bron van inspiratie voor tal van organisaties. Bij DDB-columnist Ralf Bodelier gaat de vlag uit. 

Grantmakers, zoals vermogens-, familiefondsen en major donors, willen tegenwoordig hard bewijs zien dat de projecten die ze financieren ook impact hebben. Maar het beoordelen hiervan op de lange termijn vereist tijd, vaardigheden en geld. ‘Bovendien hebben grant makers vaak een kortzichtige kijk op assessment en zoeken ze snel antwoorden om de aanvraag te rechtvaardigen. Ze kunnen non-profitorganisaties beter helpen te leren van data, zodat ze hun doelstellingen beter kunnen bereiken’, zegt Jamie Austin in The Chronicle of Philantropy. 

In mijn vakgebied - impact zichtbaar maken en managen - gebeurt op zich wel veel, maar het blijft zo’n specifiek onderwerp, dat het soms zinvol is om bij aanpalende sectoren in de non-profitsector te kijken wat de nieuwste trends en ontwikkelingen zijn. Sowieso goed trouwens, om eens bij de buren te kijken…