Goede Doelen Nederland: Brief over versterking giftenaftrek en ANBI naar Tweede Kamer

De giftenaftrek wordt robuuster en toekomstbestendiger en de ANBI-regeling wordt verbeterd. Dat schrijft staatsecretaris Snel vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.

Spontane (crowdfunding)acties lijken als paddestoelen uit de grond te schieten. Mooie initiatieven, maar hoe is dit geregeld? Editie NL van RTL schonk er medio januari aandacht aan. Aan het item werkte ook het CBF mee. Waar moet je op letten om te zorgen dat het opgehaalde geld ook daadwerkelijk bij de bedoelde ontvanger terechtkomt? Het CBF houdt geen toezicht op acties van individuele particulieren. De Belastingdienst doet dit ook niet. In het geval van spontane crowdfundingacties is er dus geen enkele vorm van toezicht. Het is uiteindelijk een kwestie van goed vertrouwen.

Het Openbaar Ministerie heeft vorige week opvallend zware straffen geëist tegen twee voormalige bestuurders van anbi-stichtingen. Ze worden verdacht van het misbruiken van de stichtingsvermogens door het indienen van valse facturen ter waarde van €8,6 miljoen. Oud-voorzitter R.V. (59) en oud-penningmeester P.G (68) hoorden respectievelijk 5 en 2 jaar onvoorwaardelijke gevangenisstraf tegen zich eisen en terugbetaling van het onrechtmatig verkregen geld. Het OM meent dat de verdachten het publieke vertrouwen in goededoelenstichtingen ernstig hebben aangetast. Uitspraak volgt op 28 september. 

Vanochtend tekenden in Utrecht de goede doelensector, vertegenwoordigd door Goede Doelen Nederland, Nederland Filantropieland en toezichthouder CBF, en de Belastingdienst een convenant. De samenwerking houdt onder andere in dat goede doelen die zowel een Erkenning als de anbi-status willen aanvragen vanaf 2019 nog maar naar één loket hoeven (CBF). De Belastingdienst maakt haar toezicht op anbi’s efficiënter door het af te stemmen op het toezicht door het CBF. Sector en overheid denken dat het convenant de Erkenning als de standaard voor kwaliteit en transparantie van goede doelen zal versterken en een positieve invloed heeft op het publieksvertrouwen.

Sinds 1 januari 2014 hebben anbi's een publicatieplicht. Naar goed Oud-Hollandsch gebruik, werd de invulling van het begrip ‘publicatieplicht’ een polderdraak. De vermogensfondsen mochten beperkt publiceren; fondsenwervende instellingen moesten helemaal met de billen bloot. En religieuze instellingen? Die waren nog niet genoeg individueel te duiden, dus kregen twee jaar extra de tijd. Publiceren werd een allegaartje van verplichtingen. Volgens DDB-Expert Roderik Bolle schieten we met de focus op publieke transparantie ons doel voorbij en werkt dit net als bij de particulier vermogenden, uiteindelijk averechts. Hoog tijd voor uniformering.

In aanloop naar het debat tussen kabinet en kamer over de evaluaties van de giftenaftrek op 20 juni aanstaande, analyseerde DDB-Expert Tax & Legal mr. dr. Ineke Koele de voorlopige kabinetsreactie. Opnieuw houdt zij een pleidooi voor het belang van fiscale faciliteiten voor filantropie als conceptueel en fundamenteel onderdeel van onze liberale, democratische rechtsorde. Haar aanbeveling aan het kabinet: kom uit de kramp om te denken in termen van belastinggeld versus geld van anbi’s, stop met steeds maar weer tornen aan het principe en ga schaken op een groter bord. Dit is de kans om nu de juiste maatregelen te nemen en de looks van een fiscaal Cowboy Country achter ons te laten.

De laatste tijd is er opvallend veel nieuws naar buiten gekomen over financiering door ‘onvrije landen’ van moskeeën die een vorm van islam verspreiden die haaks staat op de principes van de democratische rechtsstaat. Daarbij wordt al snel gereageerd richting de Belastingdienst, die met het fiscale toezicht op ANBI’s is belast. Zo ook werden vorige week Kamervragen van de leden Omtzigt, Pieter Heerma en Van Toorenburg beantwoord door Staatssecretaris Snel. Die antwoorden zijn onbevredigend en onvolledig in verschillende opzichten, aldus DDB-Expert 'Tax & Legal' mr. dr. Ineke Koele. Maar, zo stelt Koele, de ANBI-status geeft behalve rechten ook plichten: zij vindt het volstrekt legitiem om de bewijslast voor herkomst en gebruik van fondsen ook bij de ANBI's zelf neer te leggen.

Volgens Elsevier Weekblad voldoet zestig procent van de moskeeën met een anbi-status niet aan de publicatieplicht. Zij doen het daarmee slechter dan andere belangrijke geloofsgemeenschappen. Dat claimt het opinieblad op basis van ‘eigen onderzoek’ naar aanleiding van de ophef rond de omstreden As Soennah-moskee in Den Haag. Staatssecretaris Snel zei in antwoord op kamervragen van het CDA dat dit op voorhand niet reden is voor intrekking van de anbi-beschikking. Over het feit dat de As Soennah-moskee niet aan de publicatieplicht voldoet, mag de fiscus volgens Snel niets zeggen. De staatssecretaris ontkent dat hij ruimhartiger zou omgaan met religieuze anbi’s.

De Belastingdienst is kritisch op de wijze hoe filantroop Joop van den Ende de governance zijn foundation heeft ingericht, maar lijkt vooralsnog akkoord met de huidige constructie en uitleg van de ANBI-regels. Dit blijkt uit een bericht van het onderzoeksprogramma Argos dat samen met opinieblad De Groene Amsterdammer en Investico onderzoek deed naar de VandenEnde Foundation. Deze gang van zaken wordt door de Belastingdienst vooralsnog bevestigd, noch ontkend. Vanmiddag wordt de casus in een radiouitzending belicht: NPO Radio1, 14.00-15.00 uur.

Vrijdag 15 december hebben het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) en de Belastingdienst een hernieuwd samenwerkingsconvenant ondertekend in het kader van de regeling voor ANBI’s. In het convenant is een aantal specifieke verduidelijkingen voor de positie van de kerkgenootschappen opgenomen en wordt de regeling voor de zogenoemde groepsbeschikking voortgezet.