Handig overzicht: wijzigingen in giftenaftrek en ANBI-regeling

Beeld: Beatriz Perez Moya/Unsplash.
Beeld: Beatriz Perez Moya/Unsplash.
8 mei 2021
Nieuws | | Tax & Legal

Per 2021 zijn er een aantal wijzigingen in de giftenaftrek en ANBI-regeling doorgevoerd. Die wijzigingen zijn onderdeel van de Fiscale Verzamelwet 2021, voortgekomen uit de verbetervoorstellen die in 2019 door de Staatssecretaris Financiën in nauw overleg met Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie (SBF) zijn opgesteld. Deze zijn niet alleen van toepassing op de ANBI’s, maar ook op hun donateurs.  

Fiscale Verzamelwet 2021

Doel van de wijzigingen via de Fiscale Verzamelwet 2021 is de giftenaftrek en ANBI-regeling minder complex en beter uitvoerbaar te maken. Op de website van SBF zijn alle wijzigingen te vinden. De Dikke Blauwe schreef al eerder over de invoering van de nieuwe standaardformulieren, maar geeft hieronder nog een handig overzicht van alle doorgevoerde wijzigingen.

Contante giften niet meer aftrekbaar

In de praktijk zou zijn gebleken dat het aftrekken van contante giften fraudegevoelig is. Daarom komen giften in contanten per 1 januari 2021 niet meer in aanmerking voor giftenaftrek. Let op: dit geldt dus ook voor donaties bij collectes aan de deur of in de kerk, ook als daarvoor een kwitantie ontvangen is. Donaties in contanten over het jaar 2020 zijn nog wel aftrekbaar.

Giften in natura

Ook de giften in natura blijken in de praktijk fraudegevoelig. Dat betreft met name de waarde die aan de giften in natura wordt toegekend. Daarom geldt dat per 1 januari 2021 ‘de waarde in het economische verkeer van giften in natura vermeld moet worden in de onderhandse acte van schenking’ om de gift te kunnen aftrekken. De zelf opgestelde onderhandse acte van schenking dient duidelijk te maken welk bedrag geschonken wordt en hoe dit betaald wordt.

Versoepeling liquidatiebepaling

Voorheen hield de liquidatiebepaling in dat uit de statuten van de ANBI moest blijken dat ‘het overblijvende vermogen van een stichting na opheffing zou moeten worden besteed aan een ANBI met een soortgelijke doelstelling’. De liquidatiebepaling is nu versoepeld en eist niet langer dat het vermogen in die situatie naar een soortgelijk doel moet gaan. De bepaling is dan ook niet langer meer een voorwaarde waar een instelling aan moet voldoen om als ANBI te worden aangemerkt. Let op: voor culturele ANBI’s blijft deze eis wél bestaan.
 
De bepaling staat nu als volgt op de ANBI website beschreven:
‘Geld dat overblijft na opheffing van de instelling wordt besteed aan een ANBI, of aan een buitenlandse instelling die voor minimaal 90% gericht is op het algemeen nut. Voor een culturele ANBI geldt dat het batig liquidatiesaldo besteed moet worden aan een ANBI (of buitenlandse instelling die voor minimaal 90% gericht is op het algemeen nut) met een soortgelijk doel.’

Publicatieplicht via standaardformulieren

Voor goede doelen gelden publicatieverplichtingen. De organisaties gaven daar altijd een eigen invulling aan en de controle erop door de Belastingdinest was arbeidsintensief. Bij de jaarlijkse verplichte publicatie van financiële informatie moeten grote ANBI’s daarom per 1 januari 2021 gebruik maken van nieuwe standaardformulieren. Hebben organisaties echter een CBF-erkenning, kunnen ze ook het Erkenningspaspoort van het CBF gebruiken. De nieuwe standaardformulieren moeten meer transparantie en inzicht in de aard en omvang van het ANBI-bestand brengen. Van een grote ANBI is sprake als een fondsenwervende instelling in een betreffend boekjaar geld of goederen verwerft onder derden, waarvan de totale baten ten minste €50.000 bedragen. Bij niet fondsenwervende instellingen geldt een minimum van €100.000 in een boekjaar. Op de website van de Belastingdienst zijn diverse standaardformulieren beschikbaar, afhankelijk van het type en soort organisatie. Formulieren moeten worden gedownload en op de eigen website worden geplaatst. Organisaties hebben daar tot 1 juli 2021 de tijd voor.

Aanpassing integriteitseis

Er kan voortaan door de Belastingadviseur een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) worden opgevraagd als er ‘twijfel is aan de integriteit van een ANBI bestuurder’. Indien deze niet overlegd kan worden en er verandert niets aan de situatie, kan de inspecteur de ANBI status intrekken.

Meldpunt terugtrekken substantiële gift zonder reden

Om fouten en fraude met voorwaardelijke schenkingen tegen te gaan, is afgesproken dat goede doelen een melding doen bij de Belastingdienst wanneer een substantiële gift wordt herroepen. Het komt soms voor dat donateurs een voorwaardelijke schenking doen in een bepaald kalenderjaar en daar in het nieuwe kalenderjaar op terugkomen. Het goede doel stort het bedrag dan terug, maar in de praktijk zou gebleken zijn dat de donateur de giftenaftrek niet altijd corrigeert. Een meldpunt is hiervoor in ontwikkeling, momenteel kunnen meldingen nog gedaan worden via meldpunt ANBI’s.
 
Vrije invulvelden vs slimme invoervelden
In de inkomstenbelasting moet de donateur het goede doel noemen waaraan is gedoneerd. Dit zou vaak misgaan en daarom wordt het vrije invulveld binnenkort vervangen door een slim invulveld, zodat gebruikers alleen instellingen uit de ANBI-lijst kunnen selecteren. Het is dan niet meer mogelijk om een naam bijvoorbeeld verkeerd te spellen. Zo wordt het de belastingplichtigen volgens het SBF makkelijker gemaakt om hun inkomstenbelasting in te vullen.

Bestedingscriterium

Een verbetervoorstel dat nog verder uitgewerkt moet worden is het ‘bestedingscriterium’, ook wel ‘anti-oppoteis’ genoemd. Om de ANBI-status te verkrijgen moet een instelling het geld besteden aan het algemeen nut en mag daarbij niet al te veel vermogen oppotten: ‘de instelling mag niet meer vermogen aanhouden dan redelijkerwijs nodig is voor de continuïteit van de voorziene werkzaamheden ten behoeve van de doelstelling van de instelling’. Ook deze eis zou in het verleden voor discussies tussen ANBI’s en de Belastingdienst hebben geleid en zal dus worden aangepast.
 
Bron: SBF
Klik hier voor het volledige overzicht van SBF
Lees hier meer over de publicatieplicht voor grote(re) ANBI’s
Lees ook: ‘Niet allen Publieksvertrouwen, maar ook Samenlevingsvertrouwen’ door Marc Petit