Publicatieplicht: van polderdraak naar zinvolle transparantie

Sinds 1 januari 2014 hebben anbi's een publicatieplicht. Naar goed Oud-Hollandsch gebruik, werd de invulling van het begrip ‘publicatieplicht’ een polderdraak. De vermogensfondsen mochten beperkt publiceren; fondsenwervende instellingen moesten helemaal met de billen bloot. En religieuze instellingen? Die waren nog niet genoeg individueel te duiden, dus kregen twee jaar extra de tijd. Publiceren werd een allegaartje van verplichtingen. Volgens DDB-Expert Roderik Bolle schieten we met de focus op publieke transparantie ons doel voorbij en werkt dit net als bij de particulier vermogenden, uiteindelijk averechts. Hoog tijd voor uniformering.

De Samenwerkende Brancheorganisaties (SBF) is zeer tevreden over de wijze waarop woensdagochtend het algemeen overleg is verlopen tussen de fractiespecialisten van de Tweede Kamer en staatssecretaris Menno Snel van Financiën. Zowel kabinet als volksvertegenwoordigers spraken zich onomwonden uit voor handhaving van de huidige giftenaftrek (reeds een afspraak uit het Regeerakkoord), maar zoeken het vooral in verbeteringen van de uitvoering en handhaving. De staatssecretaris beloofde de kamerleden snel in gesprek te gaan met de sector om te komen tot definitieve beleidsvoornemens. Die zullen naar verwachting eind dit jaar in een ‘winterbrief’ geformuleerd worden.

De laatste tijd is er opvallend veel nieuws naar buiten gekomen over financiering door ‘onvrije landen’ van moskeeën die een vorm van islam verspreiden die haaks staat op de principes van de democratische rechtsstaat. Daarbij wordt al snel gereageerd richting de Belastingdienst, die met het fiscale toezicht op ANBI’s is belast. Zo ook werden vorige week Kamervragen van de leden Omtzigt, Pieter Heerma en Van Toorenburg beantwoord door Staatssecretaris Snel. Die antwoorden zijn onbevredigend en onvolledig in verschillende opzichten, aldus DDB-Expert 'Tax & Legal' mr. dr. Ineke Koele. Maar, zo stelt Koele, de ANBI-status geeft behalve rechten ook plichten: zij vindt het volstrekt legitiem om de bewijslast voor herkomst en gebruik van fondsen ook bij de ANBI's zelf neer te leggen.

Volgens Elsevier Weekblad voldoet zestig procent van de moskeeën met een anbi-status niet aan de publicatieplicht. Zij doen het daarmee slechter dan andere belangrijke geloofsgemeenschappen. Dat claimt het opinieblad op basis van ‘eigen onderzoek’ naar aanleiding van de ophef rond de omstreden As Soennah-moskee in Den Haag. Staatssecretaris Snel zei in antwoord op kamervragen van het CDA dat dit op voorhand niet reden is voor intrekking van de anbi-beschikking. Over het feit dat de As Soennah-moskee niet aan de publicatieplicht voldoet, mag de fiscus volgens Snel niets zeggen. De staatssecretaris ontkent dat hij ruimhartiger zou omgaan met religieuze anbi’s.

Er is opnieuw ophef ontstaan rond de omstreden As Soennah-moskee in Den Haag, waarvan Nieuwsuur en NRC aantoonden dat er lovende preken worden gehouden over meisjesbesnijdenis en de jihad. Staatssecretaris Snel zegt in antwoord op kamervragen van het CDA dat dit op voorhand niet reden is voor intrekking van de anbi-beschikking. Over het feit dat de As Soennah-moskee niet aan de publicatieplicht voldoet, mag de fiscus volgens Snel niets zeggen. CDA-kamerlid Pieter Omtzigt concludeert dat de fiscus klaarblijkelijk met twee maten meet als het gaat om religieuze anbi’s.

CDA-kamerlid Pieter Omtzigt heeft nieuwe vragen gesteld aan het kabinet over de status van religieuze instellingen die de ANBI-status hebben, maar (nog) niet aan hun publicatieplicht hebben voldaan. Volgens Omtzigt  moet voorkomen worden dat vanuit het buitenland via geldstromen naar politieke, maatschappelijke en religieuze organisaties onwenselijke invloed wordt gekocht. Daartoe moeten deze geldstromen volgens het Kamerlid meer transparant gemaakt worden.

‘Van de circa 9.600 kerkelijke instellingen met een anbi-status (peildatum 1 mei 2017) heeft de Belastingdienst er 1.532 gecontroleerd op hun publicatieplicht, die geldt vanaf 1 januari 2016. Daarbij zijn 632 omissies vastgesteld die tijdig zijn hersteld, of waarvoor de periode voor herstel nog niet is overschreden.’ Er zijn nog geen beschikkingen ingetrokken. Dit meldt staatssecretaris Wiebes in een brief aan de Tweede Kamer.

Jaarlijks houdt De Dikke Blauwe haar 'Top': een debatsessie rond een actueel thema over goed geven & investeren in onze samenleving. Tijdens de Top gaan de leden van DDB's Forum – aangevuld met speciale genodigden en gastsprekers – o.l.v. hoofdredacteur Charles Groenhuijsen met elkaar in debat. De uitkomsten van het debat worden door DDB TV geregistreerd en met de buitenwereld gedeeld.

Staatssecretaris Weekers van Financiën heeft de Tweede Kamer geïnformeerd over de wijziging van de Uitvoeringsregeling AWR 1994. In de uitvoeringsregeling is nu ook opgenomen dat ANBI’s die namen van bestuurders openbaar moeten maken in het handelsregister, die namen ook moeten publiceren in het ANBI-register. De regeling treedt in werking per 1 januari 2014 en geldt niet voor een beperkte groep bestuurders van vermogensfondsen. Weekers zond de concept wijzigingsregeling UR AWR 1994 op 28 mei n...

Afgelopen zaterdag werd de vierde uitzending van het onderzoeksprogramma Argos in de reeks over goede doelen uitgezonden. ‘Rijk worden van goede doelen’ richtte zich dit keer op een netwerk van enkele ‘look-a-likes’ die de schijn wekken aan belangenverstrengeling en zelfverrijking te doen. Argos concludeert hieruit dat het met de controle op goede doelen in Nederland nog steeds slecht gesteld is. Programmamakers Ellen van den Berg en Huub Floor ontdekten een schimmig netwerk van veel familiaire...