Rien van Gendt over hoe ‘Europese’ filantropie ons kan verenigen

In zijn hoedanigheid als bestuurslid van de European Cultural Foundation (EFC) sprak Rien van Gendt met Michael Alberg-Seberich, van denktank Wider Sense, over filantropie met een Europees doel. Van Gendt: ‘Ik denk dat wij Europeanen, ook wij als Europese stichtingen, ons bewust moeten zijn van onze troeven, onze cultuur: de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van denken, de kracht van diversiteit, de vruchten van de verlichting. Het is eigenlijk cultuur die ons kan verenigen, het is ons gemeenschappelijk verleden, ons gemeenschappelijk erfgoed, dat we in ons voordeel kunnen veranderen.’

Het Europees Economisch en Sociaal Comité bepleit een stimulerende omgeving voor de Europese filantropiesector in overeenstemming met EU-vrijheden en fundamentele rechten.

EFC-voorzitter Massimo Lapucci schreef een artikel voor Alliance Magazine getiteld ”Putting a foot in Europe’s closing doors”. Het artikel benoemt de krimpende ruimte voor burgers en maatschappelijke organisaties in Europa en de reacties uit de filantropiesector.

Liberté, égalité, philanthropie. Deze variant op het bekende motto uit de Franse Revolutie vormt dit jaar de focus voor de dertigste EFC jaarvergadering, die wordt gehouden van 22 – 24 mei in Parijs.

Het Nederlandse wetsvoorstel om donorgegevens van giften boven de 15K verplicht te publiceren is ook de Europese koepel EFC en het Europese donornetwerk DAFNE in het verkeerde keelgat geschoten. Zij hebben gezamenlijk hun bezwaren kenbaar gemaakt via de online consulatieronde en vinden dat Nederland met het wetsvoorstel EU-rechten overtreedt en het filantropisch klimaat in gevaar brengen.   

Midden in het Europese Jaar van de Cultuur kwamen meer dan zeshonderd filantropieprofessionals uit 37 landen van 316 verschillende organisaties bijeen om te debatteren, te luisteren en zich te laten inspireren door het thema van de jaarlijkse conferentie van het European Foundation Centre: Culture Matters: Connecting Citizens, Uniting Communities. Een aantal highlights van de conferentie.

Terwijl bedrijven volop profiteren van één economische binnenmarkt, stuiten filantropische organisaties in hun transnationale werk nog op grote barrières in Europa. Aan die ongelijkheid probeerden de Europese foundations in 2014 al een einde te maken door middel van een European Foundation Statute, maar die regeling werd weggestemd. De fondsen lijken nu een meer pragmatische koers te kiezen, maar ze doen dat in een Europa waarin de de civil society’s steeds verder onder druk komen te staan. De Dikke Blauwe sprak met gelauwerd filantropie-expert Rien van Gendt, die de discussie daarover vorige week in Brussel leidde.

Vandaag start het jaarlijkse, driedaagse congres van EFC (European Foundation Centre). In Brussel confereren zo’n zeshonderd bestuurders en medewerkers van Europese foundations en koepels, beleidsmakers en stakeholders over de de kracht van filantropie. Het thema dit jaar is:  ‘Culture Matters: connecting citizens, uniting communities.’ De deelnemers krijgen een programma voorgeschoteld waarin de vraag centraal staat hoe cultuur community’s kan opschudden en vervolgens versterken.

De Donors and Foundations Networks in Europe (DAFNE) en het European Foundation Centre (EFC) hebben het onderzoek ‘De ruimte voor Europese filantropie vergroten’ gepubliceerd. Het onderzoek, uitgevoerd door hoogleraar Oonagh Breen, tracht de knelpunten te laten zien op het gebied van ‘crossborder philanthropy’ in Europa. DDB Expert Ineke Koele, die promoveerde op het Engelstalige International taxation of philanthropy, is kritisch over de analyse van Breen c.s. en laat haar eigen licht schijnen over dit onderwerp.

Een aantal filantropische fondsen uit geheel Europa is een samenwerking begonnen en hebben middelen ‘gepooled’ om de tanende solidariteit en democratie Europa weer te verstevigen. De nieuwe Philanthropic Alliance for Solidarity and Democracy in Europe werd op 2 juni in Warschau gelanceerd tijdens de jaarlijkse vergadering van EFC, de koepel van Europese fondsen. FIN-voorzitter Joost van Lanschot was aanwezig en doet kort verslag.*