‘Wijzer werven is geen taak van OCW’

Onder de titel Wijzer werven is het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) een trainings- en coachingstraject gestart om culturele instellingen de komende vier jaar te ondersteunen in het werven van fondsen. De instelling betaalt voor het traject tien procent van de kosten en het ministerie betaalt de rest. Minister Bussemaker heeft na aanbesteding de dienstverlening gegund aan het samenwerkingsverband van Berenschot, Charistar en Van Dooren Advies voor een periode van vier jaar. Een mooi initiatief, zo lijkt het, maar het stuit op weerstand uit de sector. Oneerlijke concurrentie, geen keuze voor de culturele instellingen en is dit eigenlijk wel een taak van het ministerie? Filanthropium peilde de meningen in de sector.

Petra Hoogerwerf, auteur van Vonk!, verbaast zich over het feit dat er fors is bezuinigd op de culturele sector, terwijl de overheid nu Berenschot, Charistar en Van Dooren Advies ‘subsidiëren’. ‘Waarom mogen culturele organisaties zelf niet kiezen met welke adviseur ze willen werken en daar een financiële bijdrage voor vragen? Met deze min of meer verplichte winkelnering ontneem je culturele instellingen de keuzevrijheid. Alsof die instellingen zelf niet kunnen beoordelen met welke adviseur ze in zee gaan. Daarbij worden andere bureaus en opleidingsinstituten de dupe omdat OCW maar liefst negentig procent subsidieert. Deze bureaus investeren al jarenlang tijd, energie en kennis in professionalisering van de culturele sector. Is dit geen oneerlijke concurrentie?’, vraagt Hoogerwerf zich af.

Marktonderzoek
Nee, meent het ministerie. ‘De opdracht is Europees openbaar aanbesteed. Iedereen die wilde, kon dus een offerte indienen’, reageert woordvoerder Job Slok. ‘Voorafgaand aan onze offerteaanvraag is een marktonderzoek verricht om te bepalen of onze opdracht de markt zou ontwrichten. Dit bleek niet het geval.’

Duimendik document
Vera Peerdeman, senior fondsenwerver en oprichter van Nassau, deed zelf mee aan de tender. ‘Bij het uitzetten van de aanbesteding heeft het Ministerie een duimendik beschrijvend document uitgegeven met regels en voorwaarden. Wie dat goed heeft doorgespit, had dit kunnen zien aankomen. Voor zover ik weet zijn er tien indieners geweest, waarvan het samenwerkingsverband Berenschot, Charistar en Van Dooren heeft gewonnen. Oneerlijk vind ik dat niet, soms win je iets en soms verlies je.’

Beste dienstverlening
Slok: ‘Diegene met de beste dienstverlening heeft uiteindelijk gewonnen. Instellingen kunnen voor tien procent van de werkelijke kosten bij die partij deelnemen aan training en coaching. OCW betaalt de rest. Instellingen zijn vrij om ook ergens anders zich te laten trainen en coachen op het vlak van financieringsmix en fondsenwerving. Maar dat is dan voor eigen rekening.’

Aantal deelnemers
Een van de gehoorde opmerkingen is dat nu de overheid een zwaar gesubsidieerd product in de markt zet, de rest geen kans heeft. Peerdeman vraagt zich af of ze dat zonder dit traject wel hadden gehad. ‘Het traject is erop gericht dat culturele instellingen zich zelf aanmelden. Of dat veelvuldig gaat gebeuren is natuurlijk nog de vraag. Bovendien ontvangen de samenwerkende bedrijven pas geld van het ministerie als er zogenaamde contacturen met deelnemende instellingen zijn geweest. Interessant is of grote culturele instellingen hier gebruik van gaan maken. Middelgrote en kleine verwacht ik eerder, omdat die de fondsen niet altijd geld hebben om een bureau in te schakelen. Voor hen is Wijzer werven een mooie kans om met een beperkte investering toch professioneel ondersteund te worden. Je moet je afvragen of je instellingen met een minimaal budget ooit tot de potentiële klanten van professionele adviseurs had kunnen rekenen’, aldus Peerdeman.

Ophef
Petra Hoogerwerf vindt Wijzer werven geen taak voor het ministerie. ‘Ik denk dat het niet een taak van OCW is om op deze wijze culturele organisaties ondernemender te maken. Daar zou vrije marktwerking bij moeten horen. Daarnaast is het ook vreemd richting andere sectoren die het ook moeilijk hebben, denk aan de sport, welzijn, zorg en natuur.’  Hoogerwerf heeft een groot aantal culturele ondernemers, adviseurs en trainers gesproken die woedend zijn. ‘In de sector heeft het een enorme ophef veroorzaakt.’

Charistar, een adviesbureau voor organisaties in beleidsontwikkeling op het gebied van filantropie en Social Responsability is één van de partijen aan wie OCW de opdracht heeft gegund. We vroegen Peter Verbaas van Charistar, sinds dit jaar betrokken als trainer/coach bij het programma Wijzer Werven, ook om een reactie. Verbaas verwees voor commentaar door naar het ministerie.