Pleidooi minimumtaks rijken roept vragen op Staatssecretaris tobt met 'Heineken-constructie'

NSC en VVD zijn voorstander van internationale steun voor een wereldwijde minimumtaks voor particulieren net zoals die is afgesproken voor bedrijven. Zo is te voorkomen dat de rijksten Nederland verlaten om belasting te ontwijken. Volgens het FD vroegen ze ook om een onderzoek naar de optie om mensen nog een aantal jaar na vertrek wel in Nederland te belasten. Vóór de zomer zou demissionair staatssecretaris Van Rij van Financiën (CDA) – of diens opvolger – met een voorgangsrapportage moeten komen.

Er is wereldwijd een verschuiving gaande in het denken over een dergelijke belasting. Een mondiale belasting voor de rijksten was een serieus thema tijdens een G20-bijeenkomst in februari in Brazilië. Bekend is dat een Europees land als Frankrijk een groot voorstander is. Volgens het zakenblad Forbes zijn er wereldwijd 2.781 miljardairs.

Uit een recent jaarlijks rapport van Oxfam Novib over ongelijkheid blijkt dat het gezamenlijk vermogen van miljardairs wereldwijd met 34% is gestegen terwijl de gemiddelde belastingdruk voor Nederlanders hoger ligt dat die voor de rijkste 1%. NRC onthulde onlangs dat de rijkste Nederlander – Charlene de Carvallo-Heineken – belasting ontwijkt.                                                            

Heineken-constructie

Volgens de krant sluist ze haar inkomsten door naar een belastingparadijs en betaalt ze nauwelijks dividendbelasting. Ze ontvangt jaarlijks € 200 mln aan winstuitkeringen van haar aandelen in bierbrouwerij Heineken. Daarover moet ze 15% dividendbelasting afrekenen. De afgelopen jaren betaalde ze slecht 2,5% belasting hetgeen de Nederlandse schatkist circa € 30 mln per jaar kostte.

De Belastingdienst gaat nu onderzoeken in hoeverre een dit jaar ingevoerde maatregel tegen het ontwijken van dividendbelasting met een dergelijke constructie alweer wordt omzeild. Staatssecretaris Van Rij meldde dit onlangs in de Tweede Kamer. In dat geval kunnen antimisbruikmaatregelen in beeld komen.

Maatschappelijke investeringen

Iets anders. Vermogensfondsen en liefdadigheidsinstellingen gelieerd aan welgesteld families en bedrijven krijgen meer vrijheid om hun geld te investeren in plaats van weg te geven. Dit blijkt uit een besluit van demissionair minister van Financiën Steven van Weyenberg (D66). Bij impactinvesteringen wordt vaker gekozen voor kapitaalinjecties in sociale investeringen door aandelenkapitaal en leningen.

Er is ook een keerzijde aan het fiscaal vriendelijk plegen van impactinvesteringen. Het in dit opzicht groen licht geven aan ongeveer 45.000 fiscaal vrijgestelde ANBI’s (Algemeen Nut beogende Instellingen) is niet zonder risico. Zoals het FD het in een recent commentaar verwoordde: ‘Misbruik en juridische geschillen liggen op de loer, terwijl het toezicht tekort schiet.’ Dat laatste bleek al enkele jaren terug uit onderzoek.

Manco’s.

Een bekend bezwaar is dat ‘algemeen nut’ een vaag begrip is dat voor velerlei uitleg vatbaar. Bovendien blijkt uit recent promotieonderzoek verricht aan de Erasmus Universiteit dat ‘morele verheerlijking’ van een nobele missie organisaties en hun medewerkers bijziend zo niet blind maakt voor onethisch gedrag. Werk aan de winkel voor de stichting Intern Toezicht Goede Doelen (ITGD).