De mecenas van Rotterdam Over filantropie, fiscaliteit en transparantie

Holland-Amerika Lijn werd de gelijknamige investeringsmaatschappij HAL.
Holland-Amerika Lijn werd de gelijknamige investeringsmaatschappij HAL.
6 juni 2023
Excerpt | | Elders gelezen

De familie Van der Vorm, rijk geworden met de verkoop van de Holland-Amerika Lijn, is de mecenas van Rotterdam. In een uitgebreid, ongeautoriseerd artikel poogt 'de Volkskrant' zicht te krijgen op deze familie die de publiciteit schuwt. Wie zijn ze? Wat doen ze? Wie controleert ze? 'Belasting betalen doen ze amper.'



Zonder deze op een na rijkste familie van Nederland zou Rotterdam een ander aanzien hebben. Via hun eigen filantropische stichtingen (Droom en Daad en De Verre Bergen) pompen ze jaarlijks enkele tientallen miljoenen in de havenstad. ‘Van huizen voor Syrische vluchtelingen tot een energietoeslag voor alle Rotterdammers, van het glanzende Boijmans-depot tot een standbeeld van een jonge zwarte vrouw op Nikes’, aldus de krant.  

Niet alle giften worden aanvaard. Toen Museum Boijmans Van Beuningen wilde uitbreiden, wilde de familie – actief met de investeringsmaatschappij HAL - de instelling helpen, zoals dat al eens eerder het geval was geweest. Deze keer met tientallen miljoenen euro's. Men wilde als tegenprestatie twee zetels in de beheersstichting die bepaalt wat waar wordt tentoongesteld. Toen de familie voet bij stuk hield, bedankte het museum voor de in het vooruitzicht gestelde kapitaal.

Fiscaliteit

Een aanzienlijk deel van het uitgebreide artikel gaat over fiscale constructies en fiscale buitenlandroutes. ‘Er is geen democratische controle, geen transparantie’, zegt gemeenteraadslid Ruud van der Velden (PvdA) in het artikel. Hij vreest dat te snel voor het grote geld wordt gekozen: ‘Weet je wat ik filantropie noem? Als je gewoon belasting betaalt. Als ze daar nou eens mee beginnen.’

Burgemeester Ahmed Aboutaleb vindt het gemor over fiscale constructies ‘volstrekt irrelevant’. Over pater familias Martijn van der Vorm (64), zegt hij: ‘Ik heb te maken met een man die ik kan bellen, een man die mij kan bellen, en als ik hem nodig heb, is hij er.’ En elders in het artikel: ‘Er is aan de randen van de overheid veel ruimte, waar we niet in staat zijn of niet de regels of fondsen hebben om iets te doen. Dan is het geweldig dat er particuliere initiatieven zijn die daar in springen.'

Autorisatie

Opmerkelijk is dat de Volkskrant een poging ondernam om het artikel te laten autoriseren. Bij monde van een van de HAL-directeuren kreeg de krant te horen: ‘Wij gaan hoogstwaarschijnlijk ook op dit stuk niet reageren. Als we reageren dan is dat toch ook een vorm van autorisatie. En we willen geen enkel stuk autoriseren.’ Andere betrokkenen binnen de HAL wilden alleen anoniem hun verhaal doen.

www.volkskrant.nl