De crisis die we niet zagen aankomen. Evenals de respons.

Precies een jaar geleden had ik het genoegen in Venetië te zijn met ongeveer zestig CEO’s en executives van Europese impact- en vermogensfondsen. Er was een aangenaam zonnetje, er was heerlijk eten en drinken en we kwamen samen in een sfeervol oud klooster. De sfeer en stemming zat er goed in. Behalve bij een aantal Britse collega’s.

Verleden jaar hebben zowel the Global Impact Investing Network (GIIN) als the European Venture Philanthropy Network (EVPA) principes aan de markt gepresenteerd die ‘impact investeren’ definiëren.Waarom deden deze netwerken dat? Is er sprake van een identiteitscrisis onder impact investeerders? Het antwoord is zowel ja als nee.

De filantropiesector is de afgelopen jaren steeds meer een ‘impact-sector’ geworden. Filantropie wordt ondernemender, impact wordt gemeten en behalve donaties worden steeds meer andere financiële instrumenten ingezet. Door deze trend, en door de komst van sociale investeringsfondsen, komen er steeds meer mensen in de impact-sector met een financiële achtergrond.

Sociale impactfondsen zijn de afgelopen jaren gegroeid in aantal en omvang. Binnen EVPA heb ik regelmatig gesprekken met onze impactfondsen over de uitdagingen die zij hebben in dit nog steeds betrekkelijk nieuwe veld. Deze impactfondsen zijn soms gelieerd aan een Stichting (zoals HIVOS Impact Investing of DOEN participaties) of aan een bedrijf (ABN Impact Fonds), maar ook vaak zelfstandig opgezet om aan een specifieke vraag te voldoen. Enerzijds om aan de vraag vanuit filantropen en investeerders te voldoen om sociale impact te koppelen aan financiële return. Anderzijds vanuit de Sociale Projecten kant, waar de sociaal ondernemingen manieren zoeken om te schalen met het juiste type kapitaal. De eerste investeringsfondsen hebben inmiddels best wat ervaring opgedaan. Als groep hebben deze fondsen deels dezelfde uitdagingen. De belangrijke heb ik hieronder op een rij gezet. Misschien geen verassing: veel uitdaging zijn gelijk aan de uitdagingen van reguliere vermogensfondsen.

Pieter Stemerding schreef vorige week dat de filantropiesector wordt dichtgetimmerd. Volgens Stemerding is er een cultuurverandering nodig, waar organisaties als EVPA en de FIN een belangrijke rol in kunnen spelen. Jamy Goewie, Community and Network Director van de European Venture Philanthropy Association (EVPA), reageert.

Het landschap van doneren en goed doen is de afgelopen tien jaar enorm veranderd. In de eerste plaats zijn goede doelen steeds innovatiever geworden en maken gebruik van andere inkomstmodellen dan louter het ontvangen van donaties. Nieuwe sociale initiatieven bestempelen zichzelf vaker als sociale onderneming dan als goed doel en daartegenover zien we commerciële bedrijven met een eigen stichting of worden sociale doelstellingen meegenomen in de corporate missie.

Afgelopen week was ik moderator op de GIIN (Global Impact Investors Network) in Parijs. Met 1.200 participanten was dit een indrukwekkende bijeenkomst van diverse organisaties en personen die actieve impactinvesteerders zijn. Alhoewel de meeste sessies gingen over de diverse vormen van financiering, mocht ik een panel begeleiden over de ‘aanbodkant’. Namelijk de rol van sociale accelerators (versnellers) in dit eco-systeem. In een zaal met mensen vanuit Europa, Azië, Afrika en de VS en een panel dat wereldwijd opereert waren er een paar interessante nieuwe inzichten die ik graag met u deel. 

In Sprout van juli 2018 las ik tijdens mijn vakantie de vijf tips om een sociaal ondernemer te worden: 1. Heb je product en prijs op orde; 2. Verwoord je missie duidelijk; 3. Kies je werknemers zorgvuldig; 4. Betrek je achterban en 5. Maak van samenwerken een prioriteit. Dat klinkt goed en lekker duidelijk. Vooral lijkt het mij prettig dat je voor een sociale onderneming blijkbaar geen kennis hoeft te hebben van het sociale probleem. Dat scheelt weer tijd… De sociale sector wordt steeds minder bevolkt door personen met een sociale achtergrond en ik vind dat zorgwekkend.

De afgelopen jaren is er een veelheid aan financiële instrumenten ontwikkeld door fondsen en impactinvesteerders om goede doelen en sociale ondernemingen nog beter te kunnen helpen. Dit heeft het scala aan mogelijkheden voor het financieren van sociale impact enorm vergroot. Convertible grants of forgivable loans zijn manieren om verder te kijken dan louter de donatie aan het goede doel. De vraag blijft echter in hoeverre zijn geldschieters nu eigenlijk echt bereid om te financieren vanuit de behoefte van het goede doel of de social enterprise.

Binnen de filantropie is de laatste 10 jaar steeds meer nadruk komen te liggen op de bedrijfsvoering van het goed doen. Hoeveel overhead is er, hoe duurzaam is het verdienmodel en hoe meten we de impact. Daarna (of daardoor) is de nadruk enorm verschoven naar de achterkant van doing good en omdat duurzaam niet kan zonder businessmodel, is de populariteit van de sociale onderneming enorm gestegen. De sociale onderneming streeft een  maatschappelijk doel na met een verdienmodel....