Hoe reageren donateurs op veranderingen in overheidsbeleid?

Als overheidssubsidie wegvalt, springen donateurs niet meteen in het gat.
Als overheidssubsidie wegvalt, springen donateurs niet meteen in het gat.
14 november 2016
Nieuws | | Wetenschap & Onderzoek

VU-onderzoekers Arjen de Wit en René Bekkers analyseerden een groot aantal eerdere studies naar de relatie tussen overheidsuitgaven en donaties, waarbij ze laten zien dat het sterkste bewijs voor een ‘verdrijvingseffect’ te vinden is in gedragsexperimenten. Hieruit blijkt dat donateurs niet zomaar in het gat springen dat de overheid achterlaat.
 
Deelnemers aan de gedragsexperimenten krijgen een klein bedrag, dat ze (deels) mogen weggeven aan een goed doel van hun keuze. Sommigen moeten een deel van hun geld verplicht afstaan aan het goede doel, anderen mogen helemaal zelf over hun geld beslissen. ‘Dan blijkt bijna altijd dat de eerste groep minder geeft dan deelnemers die geen verplichte bijdrage hoeven te doen’, zeggen de onderzoekers. ‘Hieruit kunnen we concluderen dat mensen minder aan goede doelen geven als ze belasting moeten betalen.’ 

Belasting betalen

In de gedragsexperimenten wordt aan de deelnemers verteld dat ze een ‘belasting’ moeten betalen aan het goede doel, maar in werkelijkheid weten mensen waarschijnlijk niet zo precies wat de overheid allemaal financiert. Daarom deden De Wit en Bekkers ook nog een vervolgstudie, samen met sociologe Marjolein Broese van Groenou. Bij deze vervolgstudie werd gekeken hoe overheidssubsidies aan grote Nederlandse goede doelenorganisaties in het nieuws komen. Staat er in de krant welke organisaties meer of minder geld krijgen van de overheid? 

Berichtgeving in media

‘Meestal blijkt berichtgeving in de media helemaal niet gerelateerd aan de daadwerkelijke veranderingen in overheidsfinanciering’, zeggen de onderzoekers. ‘Maar er zijn uitzonderingen. Zo was er veel nieuws over de grote bezuinigingsoperatie van het kabinet Rutte-I op ontwikkelingshulp, waar een organisatie als Oxfam Novib de dupe van was. Maar in plaats van dat donateurs probeerden te compenseren voor deze bezuiniging, gingen ook de gedoneerde bedragen aan Oxfam omlaag. Hoe donateurs reageren, kan sterk verschillen per sector of organisatie. Zo lijken er onder natuurorganisaties wel meer donaties te komen als reactie op lagere overheidsuitgaven. Het is de vraag of dit komt doordat organisaties hun beleid aanpassen of doordat donateurs willen compenseren voor bezuinigingen’, aldus De Wit en Bekkers.
 
 
Literatuur
De Wit, A., & Bekkers, R. (2016). De Wit, A. Government Support and Charitable Donations: A Meta-Analysis of the Crowding-out Hypothesis. Journal of Public Administration Research and Theory. Zie hier de publicatie (paywall) Het paper en bijbehorend materiaal is hier te downloaden (open access).
De Wit, A., Bekkers, R., & Broese van Groenou, M. (2016). 'Heterogeneity in Crowding-out: When Are Charitable Donations Responsive To Government Support?’. European Sociological Review. Het paper en bijbehorend materiaal zijn hier te downloaden (open access).
De Wit, A. (2015). Waarom donateurs niet zomaar in het gat springen. In: De Dikke Blauwe.2, Filanthropium Jaargids 2015-2016