SBF uit zich wederom kritisch over nieuwe versie WTMO

Beeld: Tobias Tullius/Unsplash.
Beeld: Tobias Tullius/Unsplash.
30 juni 2021
Nieuws | | Politiek en overheid

De Stichting Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie (SBF) heeft wederom kritisch gereageerd op de nieuwe versie van het wetsvoorstel Transparantie Maatschappelijke Organisaties  (WTMO). Het concept werd onlangs aangeboden in een internet-consultatie waarna verschillende partijen de kans kregen op het voorstel te reageren. Ook Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) uitte zich negatief over de wet in wording.

Wet Transparantie Maatschappelijke Organisaties

De WTMO is al sinds 2018 in de maak en beoogt door transparantie bij maatschappelijke organisaties witwassen en financiering van terrorisme buiten het maatschappelijk middenveld te houden. Op het wetsvoorstel kwam veel kritiek; de overheid zou zich volgens DDB-expert Ineke Koele te veel bezig houden met ‘symboolpolitiek’ en te veel ingrijpen in ‘onze rechtstatelijke vrijheid’. Mede door eerdere kritiek van SBF zijn er in het wetsvoorstel enkele wijzigingen aangebracht, waaronder  het laten vervallen van de publicatieplicht van alle schenkingen boven de 15.000 euro.

Kritische blik

Ook bij de meest recente consultatie heeft de SBF zich dus kritisch over de nog te maken wet geuit, hoewel de brancheorganisatie in haar verklaring wel benadrukt dat ‘ondermijning van onze open democratische samenleving moet worden voorkomen en bestreden’. De kritiek op het wetsvoorstel gaat vooral over de wijze waarop bonafide organisaties bij invoering straks de dupe worden malafide praktijken van anderen.
‘SBF stelt dat de ruimte en mogelijkheden daartoe in zekere zin begrensd worden door onze eigen waardering voor die open democratische samenleving’, aldus de verklaring op haar website. ‘SBF is van opvatting dat, meer dan tot nu toe, door dialoog en samenwerking tussen politiek en het maatschappelijk veld in bestrijding van die ondermijning een goede balans kan worden gevonden tussen vrijheden en noodzakelijke beperkingen.’ Verder is SBF van mening dat ‘een uiterst kritische blik’ noodzakelijk is wanneer de overheid ‘instrumenten in handen krijgt om in te grijpen in vrijheden van burgers en hun organisaties’.
Daarbij zet SBF het belang van maatschappelijke ruimte en vrijheid voorop en deelt het haar zorgen over de mogelijke onnodige inperking van die vrijheden van organisatie, vereniging en meningsuiting. ‘De kern van ons pleidooi is dat de redenen tot ingrijpen in deze vrijheden alleen gerechtvaardigd kunnen zijn als de ondermijning van onze open, democratische samenleving direct in het geding is.’

Hoofdpunten uit het wetsvoorstel

Op de website van Fondsen in Nederland (FIN) worden de belangrijkste punten uit het wetsvoorstel handig op een rijtje gezet.

Wat verandert er door de nota van wijziging?
 
  • Het gaat niet langer om giften buiten de EU/EER. Niet de herkomst van een gift staat centraal, maar het handelen van de maatschappelijke organisatie die het geld ontvangt.
  • Op verzoek van het openbaar ministerie kan een rechtbank maatregelen opleggen als aannemelijk is dat een maatschappelijke organisatie donaties ontvangt en activiteiten ontplooit die gericht zijn op ondermijning van de Nederlandse democratische rechtsstaat. Zo’n maatregel is bijvoorbeeld het terugstorten van donaties, een verbod om bepaalde donaties te ontvangen of de verplichting om bepaalde categorieën van donaties te melden aan het openbaar ministerie.
 
In de verklaring schrijven de SBF-partners, waaronder de FIN, de meer ‘risicogerichte aanpak’ van het ministerie te verwelkomen.
 
Bron: SBF, FIN.
Lees hier de volledige reactie van SBF.
Lees hier de reactie van NOV.

Lees ook: ‘Het begin van het einde van onze rechtstatelijke vrijheid’ door Ineke Koele