Startschot modern toezicht: van digitaal naar reflectief

5 juli 2016
Nieuws | | Validatie & Toezicht

Het is voor iedereen even wennen nu er nog maar maar één keurmerk voor fondswervende organisaties is. Vrijdag 1 juli trapte het CBF feestelijk af in Amsterdam met de bekendmaking van de eerste 350 officieel 'erkende doelen'. De erkenning belooft meer te zijn dan oude wijn in nieuwe zakken: behalve de bekende harde, digitale 'aankruis-normen' zal er nu meer aandacht komen voor zachte normen en de dialoog over wat echter beter kan en moet. Meer nadruk dus op zogenoemd 'reflectief toezicht'.
 
Een passende locatie - het Friendship Sports Centre voor kinderen met een beperking, eerder ook al geslaagde locatie voor het laatste Civil Society Congres - een feestelijk programma en een grote groep goede doelen-vertegenwoordigers die allemaal na afloop op de foto mochten met hun ingelijste erkenning... het werd op 1 juli inderdaad een mooi feestje van '(h)erkenning'. Bij de eerste tranche van 350 erkende doelen is een groot contingent bestaande CBF-keurmerkhouders, maar ook een tachtigtal nieuwe doelen. Vooral deze laatste groep is voor de uitrol en het slagen en financiering van de nieuwe Erkenninsgregeling van vitaal belang. Voor breed draagvlak in de sector zal de grote groep van goede doelen die een keurmerk te duur, te ingewikkeld of niet nodig vonden, overtuigd moeten worden van nut en noodzaak. CBF-directeur Roline de Wilde: 'Er dwalen nog spoken uit het verleden rond over hoge kosten voor kleine organisaties en dikke stapels papier die je nodig zou hebben voor het CBF-stempel. Dat is verleden tijd. Met de huidige erkenning is het voor iedere degelijke goede doelenorganisatie mogelijk om erkend goed doel te worden.'   
 
Potentieel van vijfduizend organisaties
Er zijn geen betrouwbare cijfers over het totale aantal fondsenwervende goede doelen in Nederland, maar een berekening op basis van het huidige ANBI-register komt op een potentieel van zo'n vijfduizend organisaties. Hierbij zijn niet de vele kleine, vaak lokale goede doelen-initiatieven van de zogenoemde 'doe-het-zelvers' geteld.
 
Publieksvoorlichting
Het CBF kondigde aan na de zomervakantie te beginnen met publieksvoorlichting over de nieuwe regeling en daardoor zullen ook de donateurs vertrouwd moeten raken met de nieuwe situatie. De nieuwe Erkenningsregeling komt in de plaats van alle bestaande keurmerken (CBF, RfB en KGD) en moet voor het gevende publiek meteen duidelijk maken of een organisatie erkend is of niet. De regeling houdt rekening met diversiteit binnen de sector zoals aard en omvang van organisaties. Dit betekent: hoe groter de organisatie, hoe zwaarder de normen. Ook is er meer aandacht voor de maatschappelijke betekenis van goede doelen en voor de verdere professionalisering, onder andere door 'self assessment'.
 
Werk aan de winkel
De 'eigen beoordeling' klinkt mogelijk als 'slager die eigen vlees keurt', maar werkt in de praktijk in vele andere branches doorgaans goed als eerste kritische zelftoets. In een kort filmpje vertelden enkele goede doelendirecteuren over hun ervaringen en daaruit bleek dat vele 'afvinkertjes' toch nog wel wat aandacht behoeften. CBF-directeur De Wilde bevestigde dit in een korte evaluatie van de eerste 'self assessments': basale informatie over de doelbesteding openbaar maken? Dat blijkt in de praktijk minder 'appeltje-eitje' dan gedacht. Minder dan zes op de tien doelen had dat nog niet op orde...oeps. Een actueel databeleid? Maar vier op de toen doelen heeft dat nu. Conclusie: ook voor het 'digitale' deel van het toezicht is er nog flink werk aan de winkel.
 

Vertrouwen
De Wilde benadrukte dat deze vormen van digitaal toezicht en scores natuurlijk geen doel op zichzelf zijn. Het gaat volgens haar om een basaal vertrouwen dat mede moet ontstaan door een goed gesprek over de 'zachte normen': vormen van reflectie die boven tafel moeten krijgen wat beter kan en ook wat beter moet. Niet uit angst voor 'straf', maar vanuit intrinsieke overtuiging dat eerlijkheid en transparantie de hoekstenen van het publieksvertrouwen vormen. Daarbij gaat het niet alleen om vertrouwen tussen het goede doel en het publiek, maar ook tussen goede doel en CBF. En daar heeft de toezichthouder ook zelf nog flink wat werk te verzetten. Meer focus op reflectief toezicht vereist immers aan de keurmerkkant ook een andere focus en andere competenties.
 
Waakhondfunctie
Transparantie als multidimensionaal begrip: dat werd nog eens onderstreept door CBF-voorzitter Cees Breederveld. Hij waarschuwde voor een simplistische benadering van het begrip transparantie en verwees daarbij naar De Dikke Blauwe's berichtgeving over de transparantiediscussie bij het afscheid van Jan Jaap de Graeff als voorzitter van Goede Doelen Nederland. Breederveld: 'Als ik dat lees, dan hebben we nog wel een weg te gaan.' Hoe toezichthouder CBF zelf bij zal dragen aan het vertrouwen van donateurs in de sector als geheel, kwam afgelopen vrijdag nog niet echt uit de verf. Maar misschien was een feestje ook niet de setting voor profilering van de meer agressieve waakhondfunctie van de toezichthouder: bijt die ook door als goede doelen er een potje van maken en de reputatie van de gehele sector besmetten? Daar zal in de nabije toekomst hopelijk meer duidelijk over worden.
 
Impact, geen output
Omdat het CBF ook meer aandacht zal gaan besteden aan de maatschappelijke prestaties van goede doelen was Kellie Liket gevraagd een presentatie te houden over het begrip 'impact'. Liket, in 2014 gepromoveerd op impactmeting door goede doelen, kwam met een verfrissende invalshoek. Ze 'excuseerde zich' - een retorische vondst - voor het feit dat goede doelen steeds maar wordt gevraagd hun impact te 'meten'. Het gaat echter om impact 'weten', aldus Liket, die goed lijkt te begrijpen dat het doordrammen op impactmetingen vooral een averechts effect heeft op de bereidheid van goede doelen hun prestaties in kaart te brengen en als richtsnoer voor hun strategie te gebruiken. Veel impactinformatie is feitelijk al bekend, zo betoogde Liket.
Uit de discussies en korte vraaggesprekjes bleek overigens dat er nog wel meer basaal huiswerk te doen is. De meeste goede doelen komen op de vraag naar hun impact direct met output-voorbeelden...
 
Algemeen verbindend
Het aanvragen en voeren van een erkenning is op dit moment niet verplicht. De overheid heeft echter wel aangegeven, aldus een brief van voormalig staatssecretaris Teeven aan de Tweede Kamer, dat de normen van de erkenningsregeling op termijn algemeen verbindend (en dus verplicht voor iedereen) worden. Een zekerheid is dat echter nog niet, aangezien een Kamermeerderheid zich hiervoor moet uitspreken. Een algemeen verbindendverklaring wordt op zijn vroegst pas in 2017 verwacht. Of die er uiteindelijk ook zal komen, is in het politiek volatiele landschap nog helemaal niet zeker. Wat wel zeker is, is dat de sector nu zelf haar toezicht organiseert en moderniseert. En daarmee gaat het weer een nieuwe fase in haar ontwikkeling naar volwassenheid in.

De volgende organisaties zijn vanaf 1 juli 2016 een 'Erkend doel':
 
Naam
3xM, St.
441Childcare, St.
AAP, St. Opvang voor uitheemse dieren
Achter de Regenboog, St.
ACNS Projecthulp, St.
Actie Calcutta (SAC), St.
ADF Stichting (Angst, Dwang en Fobie Stichting)
ADRA-Nederland, St.
Aflatoun International, St.
Aids Fonds - STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland, St.
ALAS Rescue Team, Ver.
Alzheimer Nederland, St.
Amnesty International, Afdeling Nederland, Ver.
Amphia, St. Vrienden van
Amref Flying Doctors, St.
Amsterdamse Zwerfkatten, St.
ARIE, St. Vrienden van
ARK, St.
Artsen voor Kinderen, St.
ASAP, Algemene Stichting voor Afrikaanse Projecten
ATD-Vierde Wereld Nederland, St.
Autisme, Nederlandse Ver. voor
Bake for Life, St.
Balemans voor het Missie- en Ontwikkelingswerk, St.
Barcode For Life, St.
Bart de Graaff Foundation, St.
Bartiméus Sonneheerdt, Ver.
Bas van de Goor Foundation, St.
Beatrix Kinderziekenhuis, St. Vrienden
Benjamin Foundation for Disabled Children, St.
BeSt, St.
Bevordering Huisdierenwelzijn, St.
Biblionef Nederland, St.
Bijbelgenootschap (NBG), Ver. Het Nederlands
Bijbelvereniging, voorheen de Nederlandse Gideons
Bio-Kinderrevalidatie, St.
Bisschop Bluyssen Fonds, St.
Blikopeners, St.
Bont voor Dieren, St.
Borggraaf Paviljoen, St.
Brabantse Milieufederatie, St.
Brandwonden Stichting, Nederlandse
Brooke Hospital for Animals Nederland, St.
Buitenfonds, St.
Burns Turiani, St.
Campagneteam Huntington (CTH), St.
CARE Nederland, St.
Child Support Indonesia, St.
Children of Mexico, St.
CHOICE, for youth and sexuality, St.
Christenen voor Israël, St.
Cizira Botan (CIBO), St.
CliniClowns Nederland, St.
CMTC-OVM, Ver.
Cobra Museum voor Moderne Kunst Amstelveen, St.
Collectieve Israel Actie, St.
Compassion Nederland, St.
Concertgebouw Fonds, St. Het
Cordaid, St.
Cycling out of Poverty, St.
DE BRUG, Ver. Ontwikkelingshulp
De Pietersberg, St./Pastoraal Diaconaal Centrum de Herberg
De Upside van Down, Stichting
De Verhuisfamilie, St.
De Verre Naasten, St.
Defence for Children International-Nederland, St.
Deken van Miert Penning, St.
Diabetes Fonds, St.
Dierenambulance Amersfoort en omstreken, St.
Dierenambulance Gooi en Vechtstreek, St.
Dierenbescherming, Ned. Ver. tot Bescherming van Dieren
DOEN, St.
Doofblindheid, St. Wetenschappelijk Onderzoek
Dorcas Aid International, St.
Dream4kids, St.
Drentse Landschap, St. Het
Duurzame Samenleving Papua Barat (SDSP), St.
Eardrop Stichting
Ecomare (Merknaam van Texels Museum, St.)
EducAIDed, St.
Edukans, St.
Een Feest voor Sinterklaas, St.
El Fuego, St.
e-Learning for Kids, St.
Emma Kinderziekenhuis AMC, St. Steun
En Classe, St.
Epilepsiefonds - De Macht van het Kleine, St.
Eritrea Hagez, St.
Ethiopië-Eritrea, Interkerkelijke St.
Europa Kinderhulp, St.
European Cultural Foundation (ECF)
Eva Demaya Stichting
Evangelische Hogeschool, St.
Exodus Nederland, Ver. Samenwerkingsverband
Eye Care Foundation, St.
Familie Sponsorplan Roemenië, St.
Familiehuis Daniel den Hoed, St.
Family Help Programme Holland - Sri Lanka, St.
Federatie Paardrijden Gehandicapten, Ver.
Fietsersbond, Ver.
Flevo-landschap, St. Het
FloJa Malawi, St.
FOK, FibrOseKinderen St.
Fonds Gehandicaptensport, St.
Fonds Psychische Gezondheid, St.
Foundation Burgland Charitas, St.
Free Press Unlimited, St.
Friends for Life, St.
Friends Meet (disabled) Friends Music Events (FMdFME), St.
Friendship Sports Centre, St.
Fryske Gea, Ver. It
FSHD Stichting
FunCARe4Kids, St.
Gaandeweg, St.
Gastenverblijven VU medisch centrum, St.
Geldersch Landschap, St. Het
Gelderse Natuur- en Milieufederatie, Ver.
Gereformeerde Zendingsbond, Ver. De
Gilles de la Tourette, St.
Gipsy Mission, St.
God's Golden Acre Nederland, St. Vrienden van
Greenpeace Nederland, St.
Haarwensen, St.
Habitat for Humanity Nederland, St.
Harambee, St.
Hartekind, St.
Hartstichting, Nederlandse
HealthNet TPO, St.
Heifer Nederland, St.
Help Kobane, St.
Hendrick de Keyser, Ver.
Hersenstichting
Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond, Ver. (HGJB)
Hivos, St.
Hollandsche Molen, Ver. De
Homeopaten zonder Grenzen, St.
Hoop, St. Vrienden van de
Huidfonds, St. Nationaal
Hulp aan Landgenoten in Indonesië (HALIN), St.
Hulp aan Papua's in Nood (HAPIN), St.
Hulp Oost-Europa, St.
Hulp voor Hulpverleners, St.
Humanistisch Verbond, Ver./St. Steunfonds Humanisme
Humanitas, Ver.
HungerNdThirst Foundation, St.
IBO-Nederland, St.
ICCO, St.
ICS, St.
ILD Care Foundation, Stichting
Instandhouding Kleine Landschapselementen in Limburg, St.
Interplast Holland, St.
IUCN, St. Nederlands Comité voor
IVN, St.
IZB, Ver. voor zending in Nederland
Jantje Beton, St.
Jeevan Jyot Nederland (SJJN), St.
Johan Cruyff Foundation, St.
Johanniter Hulpverlening, St.
Kalinga, St.
KankerFonds voor Dieren, St. Nederlands
Kansfonds, St.
Kerk in Actie, onderdeel v.d. Dienstenorganisatie v.d. PKN
KidsCare Kenia, St.
KidsRights, St.
KiKa (Kinderen Kankervrij), St.
Kind en Brandwond, St.
Kinderfonds Franniez, St.
Kinderfonds MAMAS, St.
Kinderhulp Bodhgaya, St.
Kinderhulp Dominicaanse Republiek, St.
Kinderhulp, St. Nationaal Fonds
Kinderoncologisch Centrum Nijmegen, St. Vrienden v.h.
Kinderpostzegels Nederland, St.
KNCV Tuberculosefonds, Ver.
Kom over en help, St.
Koningin Sophia-Vereeniging tot Bescherming van Dieren
Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM), St.
KOVAMO Kleding-Ophaal voor Alg. Medisch Onderzoek, St.
Kune Zuva, St.
Kuren met Reuma, St.
KWF Kankerbestrijding, St.
Landschapsbeheer Drenthe, St.
Landschapsbeheer Groningen, St.
Landschapsbeheer Zeeland, St.
Leger des Heils Fondsenwerving, St.
Leprastichting
Leprazending Nederland, St.
Liedjesfabriek, St. De
Light for the World Nederland, St.
Liliane Fonds, St.
Longfonds Stichting
Look Good...Feel Better, St.
Los Cachorros, St.
Luchtvaart zonder Grenzen, St.
Lumiar, St. Vrienden van
Lymepatiënten (NVLP), Ned. Ver. voor
Maag Lever Darm Stichting
Madamfo, St.
MAF Nederland, St.
Maha Mata Nederland, St.
Make-A-Wish® Nederland, St.
Mama Alice, St.
Mama Cash, St.
Mariamma, St.
Marriage Week Nederland, St.
Max Havelaar, St.
Maya, St.
ME/CVS-Stichting Nederland
Medical Checks for Children, St.
Medisch Comité Nederland-Vietnam, St.
Meedoen mogelijk maken, St.
Mensen met een Missie (St. CMC)
Mercy Ships Holland, St.
Metakids, St.
Milieudefensie, Ver.
Milieufederatie Noord-Holland, Ver.
Mirjam in Malawi, St.
MISSIO (Pauselijke Missiewerken Nederland), St.
Mission Possible Nederland, St.
MIVA, St.
MS Fonds, St. Nationaal
MS Research, St.
Muziek Jong voor Oud, St.
Muziekinstrumenten Fonds, St. Nationaal
Mzamomhle, St.
Nativitas, St.
Natuur en Milieu Overijssel, St.
Natuur en Milieu, St.
Natuur en Milieufederatie Drenthe, St.
Natuur en Milieufederatie Flevoland, Ver.
Natuur en Milieufederatie Groningen, St.
Natuur en Milieufederatie Limburg, St.
Natuur en Milieufederatie Utrecht, St.
Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland, St.
Natuur en Milieufederaties, St. De
Natuurmonumenten in Nederland, Ver. tot Behoud van
Nederland-Batam, St.
Nederlands Cultuurlandschap, Ver.
Nederlandse Cystic Fibrosis Stichting
Nepal, St.
Nierstichting Nederland
NOC*NSF, Ver. (Ned. Olympisch Comité/Ned. Sport Federatie)
Noordzee, St. De
NSGK (Nederlandse Stichting voor het Gehandicapte Kind)
Ontmoeting, St.
Oogfonds Nederland, St.
Open Doors, St.
Operatie Mobilisatie, St.
Opkikker, St.
Orange Babies, St.
Oranje Fonds, St.
Oude Groninger Kerken, St.
Ouderenfonds, St. Nationaal
Overleven met Alvleesklierkanker, St. (Support Casper)
Oxfam Novib, St.
Paardrijden Gehandicapten Oost, Ver.
Pandilla Ontwikkelingshulp, St.
Parkhuysen, St.
Pater Peeters, St. Vrienden van
Pater Schlooz, St.
Pax Kinderhulp, St.
Pax, St. Vredesbeweging Pax Nederland
Peace Parks Foundation Nederland, St.
Peerke Donders Stichting
PIMMA, Part. Initiatief Maastricht M-Amerika, St.
Plan Nederland, St.
Plons, St.
Prader-Willi Fonds, St.
Prins Bernhard Cultuurfonds, St.
Prins Claus Fonds, St.
Red een Kind, St.
Redding en Herstel, St.
Reddingstation Wijdenes, St.
Regenboogboom, St. De
Rembrandt, Ver.
Resto VanHarte, St.
Reumafonds
Rewilding Europe, St.
Richard Krajicek Foundation, St.
Right To Play, St.
Rising Stars, St.
Rode Kruis, Ver. Het Nederlandse
Ronald McDonald Kinderfonds, St.
Roparun Palliatieve Zorg, St.
Rudolphstichting, Ver. tot Verzorging van Kinderen, De
Rutgers, St.
SAKO, St. Steun aan Kinderen Overzee
Salvatoriaanse Hulpactie, St.
Sanrise Foundation, St.
Save Ethiopian Children, St.
Save the Children Nederland, St.
Scholenproject Cambodja "Rotterdam", St.
Sint Mary's, St. Vrienden van
Siriz, St.
Sjaak Pach Stichting
Smarter Hospital, St.
Sociaal/Medische Hulpverlening aan Oost-Europa, St. (SMHO)
Solidaridad, St.
SOLidariedade, St.
SOS Kinderdorpen, St. Nederlandse Vrienden der
SPARK, St.
Spieren voor Spieren, St.
St Jansdal, St. Vrienden van het
Steun Opbouw Stimulans, St.
Streven doet Herleven, St.
Study 4 Girls Gambia, St.
Sumbing Bibir, St.
TALENT Peter van Tilburg, St.
Tania Leon Studiefonds, St.
Tear, St.
Terre des Hommes Nederland, St.
Tesselhuus, St.
The Hunger Project, St.
The Style Foundation, St.
Thembalethu Nederland, St.
Thomas Bouwprojecten, St.
TJOMMIE Foundation, St.
Trees for All, St.
Trombosestichting Nederland
Tuharuko Awaj, St.
UAF, St. voor Vluchteling-Studenten
UNICEF, St. Nederlands Comité
Varend Corso Westland, St.
VBOK, Ver. ter Bescherming van het Ongeboren Kind
Vereniging 'Ouders, Kinderen en Kanker' (VOKK)
vfonds, St. Nat. Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg
Villa Pardoes, St. Fondswerving
Vlinderkind, St.
Vluchteling, St.
VluchtelingenWerk Nederland, Ver.
VNB, St.
Vogelbescherming, Ned. Ver. tot Bescherming van Vogels
Vogelopvangcentrum Zaanstreek, St.
Vogelrampenfonds, St. (Vogelhospitaal)
Vrolijkheid, Nationale St. ter Bevordering van
Vrouwen & Arbeidsmarkt, St. (VAM)
Waddenvereniging
Wakker Dier, St.
War Child, St.
Weeshuis Sri Lanka, St.
Welzijn Kinderen van Bal Anand, St.
Wemos, St.
Wensstichting SHAMAJO
Wereld Natuur Fonds-Nederland, St. Het
WereldAsielen, St.
Werkgroep Ontwikkelingssamenwerking Limmen, St.
Wetlands International, St.
Wiesje, St.
Wilde Ganzen/IKON, St.
Wings of Support, St.
Woord en Daad, St.
World Servants Nederland, St.
World Vision Nederland, St.
Wycliffe Bijbelvertalers Nederland, Ver.
Zeehondencrèche Pieterburen, St.
Zeister Zendingsgenootschap, Ver.
Zonnebloem, Nationale Ver. de
Zuid-Hollands Landschap, St. Het
 
 
3/3