'Nieuwe wegen niet gevonden met oude kaarten'

Een jaarverslag is bedoeld als medium om verantwoording af te leggen. Aan donateurs, aan de fiscus - in verband met de status als Algemeen Nut Beogende Instelling - en aan andere ‘stakeholders'. De meeste jaarverslagen - in profit- en non-profit sector - zijn inmiddels veelal 'PR' stukken met veel (te) mooie teksten en een zeer korte en vaak moeilijk te doorgronden financiële paragraaf. Maar erger is het feit dat tegen de tijd dat het gepubliceerd wordt de informatie zo'n 12 tot 20 maanden oud is.

In deze tijd informatie leveren die 12 tot 20 maanden oud is?

Vrijwel iedere stichting heeft een website en dat is een uitstekend medium om nagenoeg continue verslag te doen c.q. verantwoording af te leggen van alle ontwikkelingen bij de organisatie. Van successen en missers. Kortom van alles wat er speelt. Wat is dan nog het nut van een jaarverslag? Als mensen door het jaar de moeite niet nemen om naar de website te kijken, waarom zouden ze het jaarverslag dan gaan lezen... ?

Grote gevers geven meestal op basis van een projectvoorstel. Zij krijgen na afloop van het project een verslag dat, als het goed is, bestaat uit een inhoudelijk deel en een financieel deel. Het moet de gever duidelijk zijn dat zijn/haar geld doelmatig en rechtmatig is besteed conform afspraak. Geen probleem. Maar waarom dan nog een jaarverslag met de herhaling van wat op de website en in de projectverslagen stond?

Voor veel - zeker kleinere - stichtingen is een jaarverslag een 'crime'. Het moet 'mooi' en transparant worden, dus moet er vertaald worden, de accountant moet het allemaal bekijken en voor je het weet kost het niet alleen veel tijd, maar vooral ook veel geld en veel energie. Maar wat levert het op?

Waarom zou een stichting niet kunnen volstaan met een actuele website en een leesbare jaarrekening. Een leesbare jaarrekening dus! Met een passende accountantsverklaring. Ooit zal bij stichtingen ook een kwartaalrekening ingevoerd gaan worden en het ‘ideaalplaatje' is compleet.

Afhankelijk van de omvang van de stichting kan dat een samenstellings-, beoordelings-, of een accountantsverklaring verkregen worden. Bij veel kleine stichtingen is een goedkeurende accountantsverklaring al niet meer haalbaar en is een samenstellingsverklaring het hoogst 'haalbare'.

Bij een jaarverslag dat is ingericht volgens de richtlijn voor fondsenwervende instellingen worden ook eisen gesteld aan de inhoud van het verslag deel. Terecht. Ook de inhoud van de website - het ‘continue-verslag' (afgekort: ‘stichtings CV') - zou regelmatig getoetst moeten worden op de inhoud.

Of daar een accountant voor nodig is de vraag. Het geheel in ogenschouw nemend is de vraag gerechtvaardigd - ook voor de grote instellingen - of het niet tijd wordt het hele stelsel nog eens te bezien in het kader van de hedendaagse communicatiemiddelen. Wellicht kan dan geconcludeerd worden dat een jaarverslag, zoals dat nu nog wordt gemaakt, iets is uit een (bijna..) vervlogen tijdperk.