Kwaad geld naar goed geld gooien

Zou u willen werken voor de goede doelenstichting van een filantroop, die zijn kapitaal verworven heeft door zijn werknemers uit te knijpen? Die vraag naar de herkomst van goed geld duikt regelmatig op. Katinka van Cranenburgh, in het dagelijks leven coach van bedrijfsmanagers op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen, schreef er recent een column over in ThePostOnline. De aanbieding om voor zo’n CEO-filantroop te gaan werken als duurzaamheidsmanager leek haar erg aanlokkelijk, maar tijdens de contractonderhandelingen kwam de teleurstelling. Zestienurige werkdagen zouden toch geen probleem moeten zijn voor het goede doel. Jammer van het gezin dan. Van Cranenburgh: ‘Het was voor mij niet mogelijk om fondsen te werven en tegelijkertijd zorg te dragen voor mijn dochter. Ik kon niet duurzaamheidsmanager zijn en tegelijkertijd zelf duurzaam leven.’ De moraal van dit verhaal: Van Cranenburgh bedankte voor de eer. Haar conclusie: goede zorg voor je eigen ondernemers is de basis van gezond mvo en voor filantropie van ondernemers.

In een recent, uitgebreid interview met De Dikke Blauwe zei filantropieprof René Bekkers over deze ethische kant van filantropie: ‘Als we denken aan de bron van rijkdom, dan is een deugdzaam iemand niet degene die over de ruggen van anderen zijn fortuin heeft gemaakt en dan een deel van dat fortuin weer wegschenkt. Dat heeft volgens mij een evidente invloed op de waarde van dat soort filantropie. De liefde voor de mensheid moet niet alleen tot uitdrukking komen in ons geven, maar ook in onze investeringsbeslissingen en de bron van ons vermogen vanwaaruit gegeven wordt.’

Er bestaat in morele zin dus zeker een omkering van het bekende gezegde: goed geld naar kwaad geld gooien. En er lijkt in een aantal gevallen van ‘big philanthropy’ ook een perverse circulariteit: door als ondernemer je werknemers en markten kaal te grazen, houd je de voedingsbodem voor je filantropie lachend in stand. Dat is een wel heel vrijzinnige uitleg van het gebod van de evangelist Mattheüs dat de linkerhand niet mag weten wat de rechterhand doet…

Als filantropie de liefde tot de mensheid tot uitdrukking wil brengen, is de vraag naar de herkomst van ‘goed geld’ volstrekt legitiem en niet ingegeven door cynisme of complotdenken tegen het grootkapitaal. De euro die je schenkt komt niet van een onuitputtelijke, hemelse filantropieboom. 
Alle geefgeld heeft een morele bijsluiter. Misschien moeten we die wat vaker lezen.