nl"Corporate History", het beschrijven van de geschiedenis van een organisatie, wordt in Nederland amper bedreven. Als er al wat verschijnt is dat, helaas, vooral rond schandalen. Of er verschijnen historische werkjes die ter gelegenheid van een jubileum of afscheid geproduceerd zijn - en dat zijn meestal niet al te kritische of informatieve studies (to say the least..). Dat is jammer want ik geloof wel in het statement van klassieke historici èn merkenexperts(!): "als je niet weet waar je vandaan komt, weet je ook niet waar je naar toe gaat".
Publicitair terughoudend
Het zou goed zijn als er in onze sector ook aan "Corporate History" gedaan zou worden. Nu valt wel te verwachten dat er hier of daar een fondsenwervend goed doel iets dergelijks een keer gaat ondernemen, maar een vermogensfonds? Dat zijn publicitair toch de meest terughoudende jongetjes in de klas? Toch is dat gebeurd: Gert-Jan Johannes heeft een gedegen historisch-filantropische studie gepubliceerd: "De communicerende vaten van Oscar van Leer. Ondernemerschap en filantropie in de Van Leer Entititeit, 1958-1986."
De "Vatenman"
Oscar van Leer was de jongste zoon van de schatrijke industrieel Bernard van Leer (de "Vatenman"). Na het overlijden van zijn vader zette hij diens werk voort, niet alleen als aanvoerder van het door senior opgebouwde verpakkingsconcern, maar ook als bestuursvoorzitter van diens filantropische Bernard van Leer Foundation. Hij maakte van de Bernard van Leer Foundation een professioneel en planmatig opererend vermogensfonds, dat actief is op het terrein van voorschools onderwijs aan kansarme kinderen.
Drijvende kracht
Het ideaal van Oscar van Leer was dat het concern en de stichting "communicerende vaten" zouden vormen. De inzichten en methoden van het bedrijfsleven en die van de sociale sector konden elkaar wederzijds stimuleren. De "Van Leer Entiteit" zou zo de ideale synthese van markt en missie kunnen bereiken. Johannes beschrijft de Van Leer Entiteit in de periode 1958-1986, de jaren waarin Oscar van Leer de voornaamste drijvende kracht was. Daarbij komen vraagstukken aan bod die de organisatie in zijn ontwikkeling tegenkwam, zoals: de pogingen binnen de familie Van Leer om de missie op te rekken en de houdbaarheid van de vervlechting tussen onderneming en vermogensfonds. Daarmee is het boek niet alleen vanuit filantropisch-historisch perspectief interessant, maar ook voor alle (tegenwoordig) betrokkenen bij vermogensfondsen die zeker soortgelijke vraagstukken op te lossen hebben.
Kritiekpunten
"De communicerende vaten van Oscar van Leer" is een gedegen stuk werk met hoge relevantie en daarnaast een uitstekend leesbaar en een keurig uitgevoerd boek. Ook nog een paar kritiekpunten: het gaat vooral over de Van Leer Foundation zelf - en veel te weinig over de resultaten die geboekt zijn. Ook hadden er naar de smaak van de recensent nog wel wat meer autobiografische elementen opgenomen mogen worden over Oscar van Leer, tenslotte "in persoon" de aanjager van de organisatie.
Eindoordeel: degelijke studie, buitengewoon interessant voor de geïnteresseerden in de geschiedenis (en de toekomst) van "corporate philanthropy". Rapportcijfer: 8,5.
"De communicerende vaten van Oscar van Leer. Ondernemerschap en filantropie in de Van Leer Entititeit, 1958-1986." is geschreven door Dr. Gert-Jan Johannes en uitgegeven door Boom (ISBN: 978 90 8506 814 3). Het gebonden boek telt 300 bladzijden en kost € 35,-.
20, algemeen directeur van het Ronald McDonald Kinderfonds, is een nieuws-, boeken- en tijdschriftenfreak. In deze rubriek recenseert hij publicaties op het gebied van filantropie, fondsenwerving en management.
