Jeugdwerkloosheid

Het is een taai probleem waarop politiek en beleidsmakers hun tanden al jaren stuk bijten: de jeugdwerkloosheid. Initiatiefnemer van De Nieuwe Poort en adviseur Ruben van Zwieten presenteerde de eerste resultaten van het project ‘Jeugd, werk en hoop’: hoe kunnen meer, vooral laag opgeleide jongeren aan werk geholpen worden? Van Zwieten: ‘Jongeren hebben een naam en zijn geen statistieken. Werkloosheid is fnuikend voor hen en voor de samenleving. Werken geeft je zelfvertrouwen, een eigen verantwoordelijkheid, een sociaal netwerk. Door werk kun je direct en indirect worden wie je bent. In ons land zitten alleen al 150.000 jongeren onder de 25 zonder werk. Dat kost de samenleving 6 miljard euro per jaar.’ 

Diner pensant

De aanpak binnen het project is multidisciplinair en enigszins onconventioneel: geen vergaderingen, maar diners pensants waar ambtenaren, (oud)politici, filosofen, hoogleraren, journalisten en werkgelegenheidsdeskundigen aanzitten. Van Zwieten: ‘Een mix van gevestigde en nieuwe opiniemakers.’ De denktank hoestte inmiddels vijf thema’s op (‘Aandacht’, ‘Dromen’, ‘Kansen’, ‘Vaardigheden’ en ‘Verbinding’) waarbinnen concrete, eenjarige projecten worden geïnitieerd met uitzicht op vijfjarige financiering. Daarvoor wordt nadrukkelijk samenwerking gezocht met andere partijen en bestaande initiatieven. Van Zwieten: ‘We streven naar ontsnippering en defragmentatie met behoud van kwaliteit.’

Circular Cities Dashboard

Programmamanager Anneriek Douma presenteerde de eerste resultaten van een vorig jaar gestart project om te komen tot ‘Circular Cities Dashboards’: praktische en schaalbare instrumenten om te meten hoe het gesteld is met de circulaire economie in steden, waar in de nabije toekomst zeventig procent van de wereldbevolking zal wonen. De transitie naar een circulaire economie is essentieel voor het behalen van de klimaatdoelstellingen die nu nog ver weg zijn, verklaarde Douma: ‘Maar er is ook een sociaal aspect: mondiaal is er grote sociale onrust. Klimaatverandering kun je dus ook als sociale drijfveer beschouwen. Om overheden naar een circulaire economie te bewegen moet je kunnen meten: in dit stadium zitten we nu.’
Het CCD moet voor gemeentelijke beleidsmakers dus een praktisch instrument worden dat antwoord geeft op vragen als ‘Als ik als stad om wil naar een circulaire economie, hoe doe ik dat? En hoe scoor ik als stad nu ten opzichte van andere steden?’ 

810.000 circulaire banen

De eerste inventarisatie – waarbij de circulaire economie van Nederland tot op postcodeniveau per sector in kaart is gebracht, een monnikenwerk - leverde gelijk al een interessant beeld op: er zijn in ons land 810.000 ‘circulaire banen’ (althans volgens de definities van de onderzoeksgroep): 8,1 procent van het totale aantal banen in Nederland. Douma: ‘Over een maand moeten de dasboards gaan werken en kunnen we deze tool verder testen en doorontwikkelen. In de nabije toekomst gaan we ook een methodiek ontwikkelen over de vaardigheden die je nodig hebt in het transitieproces naar een meer lokale, circulaire economie.’ 

De Hoop-barometer

Een primeur bevatte de persbijeenkomst gisteren met de lancering van de ‘Hoop-barometer’. Die barometer heeft tot doel een richtlijn te bieden voor het meten van hoop in organisaties, steden, landen of andere groepen. Het geeft een inkijk in de maatschappelijke effecten van veel of weinig hoop. ‘Een gebrek aan hoop lijkt bij te kunnen dragen aan een verharding en polarisering van het politiek debat, met alle maatschappelijke gevolgen van dien. Maar ook voor organisaties kan het meten van hoop relevant zijn, bijvoorbeeld bij veranderingen. Hoopvolle mensen kunnen beter omgaan met verandering’, aldus het ronkende persbericht, dat ook gewag maakte van ‘de meest complete maatstaf voor hoop ter wereld ontwikkeld door het Institute of Leaderschip & Social Ethics, verbonden aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven, en de Happiness Economics Research Organisation van de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Voor het eerst is wetenschappelijk een combinatie van dimensies vastgesteld die hoop bepalen. De Hoopbarometer meet de aspecten cognitie, emotie, deugd, sociaal, verwachting, veiligheid en spiritueel. Geen enkele meting ter wereld is zo veelomvattend.’
 
Niet wanhopig, maar ook niet hoopvol
De Foundation gaat met de Hoop-barometer hoog te paard zitten, maar hoeveel waarde moet worden gehecht aan de nulmeting in Nederland, is nog zeer onduidelijk. De steekproef van ruim 500 ‘surveys’ in de eerste helft van januari laat zeker ruimte voor methodologische discussie. De conclusie die onderzoeksleider prof. Nullens trok: De Nederlandse bevolking is momenteel niet wanhopig, maar ook niet bijzonder hoopvol. Met een 5,57 scoort Nederland nog maar net een voldoende in de Hoopbarometer. Hoewel Nederlanders redelijk hoopvol lijken over hun eigen leven, blijken zij op sociaal en maatschappelijk vlak minder optimistisch. Bovendien ervaren juist kwetsbare groepen in de samenleving, zoals werklozen, mensen met een laag inkomen of degenen die zich geïsoleerd voelen, weinig hoop. Maar liefst 25 procent van de Nederlandse bevolking scoort een 4 of lager.’

Actie ondernemen
De vraag is hier of dit deel van de conclusie – kwetsbare mensen hebben minder hoop - zoveel wetenschappelijk onderzoek vergt als evidentie en common sense meer voor de hand liggen. Prof. Nullens is echter overtuigd van het nut van dit onderzoek: ‘Wie hoop en wanhoop in kaart kan brengen, krijgt daarmee inzicht in een van de belangrijkste vaardigheden en drijfveren van menselijk handelen, denken en voelen. Daarbij kan hoop een sterk tegenwicht bieden aan een cultuur van cynisme en maatschappelijke onvrede, waarin angst voor de toekomst en wat ons vreemd is, samen gaat met apathie en polarisatie. Hoop spoort ons aan om niet passief af te wachten, maar om actie te ondernemen.’