Follow the Money zeer kritisch over Maatschappelijke Alliantie

Follow the Money zeer kritisch over Maatschappelijke Alliantie
Follow the Money zeer kritisch over Maatschappelijke Alliantie
13 februari 2019
Nieuws | | Filantropie

Het onderzoeksplatform Follow the Money publiceerde afgelopen week een zeer kritisch artikel over de Maatschappelijke Alliantie. Volgens FTM maakt de MA onvoldoende duidelijk welke concrete resultaten zij heeft behaald, onder andere met de tot dusver 1,3 miljoen euro ontvangen rijkssubsidie vanaf 2015. FTM citeert daarnaast (deels anonieme) critici uit de kringen van vermogensfondsen, die menen dat de MA zich ten onrechte manifesteert als vertegenwoordiger van deze sector.  

Filanthropium

In het artikel met de kop “Balkenendes Maatschappelijke Alliantie is vooral goed in oppoetsen” reconstrueert journalist Frank Meijer ontstaan (begin 2015) en financiering van de Maatschappelijke Alliantie. Daarin haalt Meijer ook een interview aan van Filanthropium (de voorloper van De Dikke Blauwe) uit 2016 met zowel Balkenende (voorzitter) als Steven van Eijck (door de overheid aangesteld als ‘kwartiermaker’ van de nieuw op te richten alliantie). 

Ministerie tevreden

FTM over de subsidies vanuit het ministerie van V&J: ‘Het ministerie is nog steeds tevreden (2017, red.): er wordt vastgesteld dat de MA de 950.000 euro subsidie die het tot nu toe kreeg, daadwerkelijk nodig had. Er komt een nieuwe tranche van de subsidie: 350.000 euro voor de activiteiten in 2017 en 2018. Daarmee staat de teller inmiddels op zo'n 1,3 miljoen euro. Maar rond september 2017 verschijnt een interview met Van Eijck in Het Financieele Dagblad. Daarin tekent het FD op dat de Maatschappelijke Alliantie namens 250 bedrijfs- en familiefondsen opereert.’

Kwaad bloed bij vermogensfondsen

Die laatste opmerking zet veel kwaad bloed. Volgens FTM denken de desbetreffende bedrijfs- en familie fondsen heel anders over hun relatie met de MA en Meijer citeert daarvoor een anonieme bron: ‘De MA vertegenwoordigt ons op geen enkele manier en ik ken geen enkel vermogensfonds dat wel door de MA wordt vertegenwoordigd.’
FTM: ‘Van Eijck wijt de fout aan de journalist; het artikel wordt aangepast. Drie maanden later verschijnt de naam Maatschappelijke Alliantie weer in het FD. Wederom wordt de MA neergezet als vertegenwoordiger van fondsen, en wederom zijn die fondsen not amused.’ ‘Voor dat artikel heeft het FD helemaal niet met ons gesproken,’ verklaart Van Eijck tegenover Follow the Money.

‘Geen partner’

Rond februari 2018 staat de MA er volgens FTM ‘opnieuw gekleurd op’ als Henk van Stokkom, adviseur van vermogensfondsen en vermogenden over giftenbeleid en DDB-columnist, besluit de MA te vragen wat ze tot nu toe heeft bereikt. FTM: ‘De MA stuurt hem een overzicht van alle activiteiten sinds de oprichting van de stichting. Dit activiteitenverslag vermeldt bovendien alle partners die bij de activiteiten betrokken waren. Van Stokkom stuurt het document door naar vijftien genoemde vermogensfondsen met de vraag hoe zij dat partnerschap hebben ervaren. De reactie van de fondsen is opmerkelijk: geen van de vijftien fondsen kan zich vinden in het stempel ‘partner’. Een aantal fondsen is zo verontwaardigd over hun vermelding dat ze via de FIN in gesprek gaan met de MA. Bij die gelegenheid spreken ze de MA tevens aan op de vertegenwoordigende rol die zij volgens de fondsen ten onrechte in de media aanneemt. De MA maakt vervolgens excuses.’

‘Idee prima, uitvoering niet’

Van Stokkom zegt in FTM dat er iets aan het uitvoerend team moet veranderen: ‘Het idee achter de Maatschappelijke Alliantie is prima, maar het is de uitvoering die allesbepalend is. Die uitvoering is sinds de oprichting niet indrukwekkend te noemen. Als je in een rapport iedereen die je een keer ontmoet hebt op een bijeenkomst “partner” noemt, is dat vreemd.’
Behalve Henk van Stokkom en hoogleraar René Bekkers (‘wij hebben ook geen idee wat ze doen’) citeert FTM alleen anonieme bronnen uit de wereld van de vermogensfondsen die hun ongenoegen uiten over de ‘bemoeizucht’ van de MA. 

‘Schuren mag ook’

Over het gesprek dat MA had met koepel FIN over de irritaties binnen de fondsenwereld zegt FTM: ‘In het gesprek met de FIN kwam volgens Kramer naar voren dat de MA zich 'dienstbaar' moet opstellen. Daar is Kramer het mee eens. ‘Maar om slagen te maken mag het ook best wel eens schuren. Soms mogen de fondsen iets minder zeuren.’ Van Eijck reageert iets genuanceerder: ‘In de media werden de fondsen alleen genoemd ter illustratie, er stond nergens vermeld dat ze met ons verbonden worden. Toch willen de fondsen dan meteen met ons in gesprek.’ Hij relativeert tegelijkertijd de relatie met de fondsen, en vertelt FTM dat ‘de MA slechts met een paar fondsjes samenwerkt’.’ Niettemin voelt het af en toe alsof hij met zijn MA op eieren loopt: ‘Soms kunnen de fondsen zo fel reageren. Wij maken inderdaad fouten in de communicatie, maar het voelt soms alsof iedereen op het vinkentouw zit.’ 

Onafhankelijk onderzoek

Hoe de toekomst voor de MA eruit zal zien, is nog onduidelijk. De Alliantie had reeds ruim voor het FTM-artikel zelf een onafhankelijk onderzoek laten instellen naar haar functioneren en impact. Dat onderzoek, uitgevoerd door Harry Hummels, hoogleraar Ethiek, Organisaties en Samenleving aan de Maastricht University, is dezer dagen gepubliceerd op de website van de Maatschappelijke Alliantie.
FTM: ‘De uitkomsten van het onderzoek zijn doorslaggevend voor de toekomstige financiën van de stichting. Deze onzekerheid past volgens Kramer echter wel in de wijze waarop de MA tot nu toe heeft geopereerd: ‘Ik beschouw onszelf als een experiment. Soms gaan er tijdens het pionieren dingen goed. En soms gaat het mis.’
 
►Voor de uitkomsten van het evaluatierapport van Maastricht University over Maatschappelijke Alliantie: klik hier.
►Voor het artikel in FTM: klik hier.