Effectief altruïsme: hype of Geven 3.0?

Vorige week las ik het boek “Beter worden in goed doen” van Stijn Bruers. De ondertitel van het boek luidt: “Vergroot je impact met effectief altruïsme.” Het boek heeft me aan het denken gezet over de praktische toepasbaarheid van effectief altruïsme in de Nederlandse filantropie. Is die ontwikkeling een hype of hebben we het hier over ‘geven 3.0’?

Een hele mond vol

De term effectief altruïsme hoor je de afgelopen jaren steeds vaker. Vaak in de vorm van een verwijzing naar het werk van Peter Singer, hoogleraar bio-ethiek aan Princeton University. Waar gaat dat ook weer over, effectief altruïsme? Bruers omschrijft effectief altruïsme als ‘een sociale beweging die de rede en het bewijs uit onderzoek gebruikt om de wereld zoveel mogelijk te verbeteren. Met wetenschappelijk bewijs en logica zoeken effectieve altruïsten naar de effectiefste manieren om goed te doen en anderen te helpen.’ Dat is een hele mond vol. Samengevat: doneer niet lukraak, maar zorg voor een (wetenschappelijke) onderbouwing voor de gekozen doelen en weeg zorgvuldig af waar je de grootste impact kunt bereiken. 

Kwaliteit van de donaties

Een belangrijk aandachtsgebied van effectieve altruïsten is de kwaliteit van donaties. Zij kiezen ervoor uitsluitend aan effectieve goede doelen te doneren. Dit omdat, volgens Bruers, ‘Sommige goede doelen pakweg 100 keer effectiever zijn dan andere.’ Hij geeft daarbij het concrete voorbeeld van steun aan blinden. Een hulphond kost zo’n 40.000 euro en helpt een blind persoon voor pakweg een jaar of tien. Met datzelfde geld kun je echter zo’n 1000 Afrikaanse kinderen voor blindheid behoeden. Dit door met een chirurgische ingreep van veertig euro te voorkomen dat kinderen blind worden als gevolg van trachoom, een ontsteking aan het oog. In zijn algemeenheid creëer je als gever volgens deze benadering in ontwikkelingslanden vaak veel meer impact dan dichtbij thuis. 

Puur rationale benadering gaat te ver

De constatering dat sommige goede doelen een factor 100 effectiever zijn dan andere is een nadere beschouwing een discussie waard. De stelling van effectief altruïsten dat geven effectiever en efficiënter moet, is me uit het hart gegrepen. Ook ik ben een groot voorstander van een op effectiviteit gerichte en daarnaast zakelijke en professionele aanpak van filantropie. Het terugbrengen van geven tot een puur rationale benadering en aanpak gaat wat mij betreft echter voorbij aan persoonlijke drijfveren, passie en betrokkenheid die voor veel filantropen leidend zijn. Ook is de keuze van doelen door filantropen vaak een gevolg van (statutair bepaalde) focus en inzet van middelen. Effectief altruïsme zal een deel van de filantropen zeker aanspreken. Maar is het daarmeedenieuwe manier van filantropie bedrijven? Om die vraag te beantwoorden is het belangrijk te weten hoe jongere generaties hiernaar kijken. Spreekt effectief altruïsme hen meer aan dan de reguliere manier van werken?

Louter winnaars

Kortom, is effectief altruïsme nu een hype of is het Geven 3.0?Wat mij betreft is effectief altruïsme niet beter of slechter dan reguliere filantropie. Het is vooral een prikkelende manier van kijken en het stimuleert het debat over de effectiviteit van geven. Daar kunnen wij als filantropiesector iets van leren en daar worden wij allemaal beter van. En nog belangrijker, maatschappelijke organisaties en hun doelgroepen hebben daar baat bij. “Beter worden in goed doen” kent wat mij betreft geen verliezers, louter winnaars.