De donatiewedloop rond de Notre-Dame

Toen op 15 april brand uitbrak in de Notre-Dame was de hele Westerse wereld in rep en roer. Het icoon van Parijs stond in lichterlaaie en Twitter roodgloeiend. Ieder zichzelf respecterende regeringsleider deelde medeleven of advies. Al vrij snel volgende ook financiële toezeggingen, terwijl de brand nauwelijks geblust was en de schade nog niet eens geïnventariseerd. Waarom die haast met doneren?

Eind februari verscheen het advies ‘Financiering van Cultuur’, een advies waarin de Raad voor Cultuur minister Van Engelshoven handvatten biedt voor haar cultuurbeleid, waarvan ze later dit voorjaar de uitgangspunten communiceert richting Tweede Kamer. Het advies is verre van vernieuwend en borduurt voort op bevindingen die ik in 2009 bij mijn onderzoek naar voordekunst al deed. In die zin is het fijn om te lezen dat het pionierswerk van voordekunst nu ook door de Raad voor Cultuur erkent wordt. Aan de hand van de vijf aanbevelingen uit het advies, breng ik per advies een lichte nuance. 

Eind februari verscheen het advies ‘Financiering van Cultuur’, een advies waarin de Raad voor Cultuur minister Van Engelshoven handvatten biedt voor haar cultuurbeleid, waarvan ze later dit voorjaar de uitgangspunten communiceert richting Tweede Kamer. Het advies is verre van vernieuwend en borduurt voort op bevindingen die ik in 2009 bij mijn onderzoek naar voordekunst al deed. In die zin is het fijn om te lezen dat het pionierswerk van voordekunst nu ook door de Raad voor Cultuur erkent wordt. Aan de hand van de vijf aanbevelingen uit het advies, breng ik per advies een lichte nuance. 

Governance, het blijft een lastig ding. Als je echter kijkt naar het aantal besturen en Raden van Toezicht in de cultuursector, het zijn er heel wat, lijkt het best wel goed geregeld te zijn. 'Lijkt', want niet alle incidenten halen het nieuws. Dit gebeurt slechts een enkele keer en dan is het vaak ook goed mis.

December, maand van de lijstjes en overzichten, maand van terugkijken en vooruitblikken. Het is altijd een beetje cliché, maar sommige tradities doen geen kwaad, dus vooruit, ik doe ook een duit in het zakje. Het mooie is dat 2018 een heel goed jaar is geweest voor de filantropie, in ieder geval op voordekunst.nl. Ik blik dan ook graag even terug op een nu al mooi jaar en deel ook nog een aantal verwachtingen over de toekomst voor geven in Nederland, die ik ook best rooskleurig zie. 

Recent vond in de Tweede Kamer het begrotingsdebat met de minister van OCW plaats. Over de Geefwet, particulier geven of de giftenaftrek werd niet gesproken. Meest opvallende verschijning in het debat was Thierry Aartsen, cultuurwoordvoerder namens de VVD. Het gegeven dat de grootste regeringspartij deze Thierry Aartsen naar voren schuift als cultuurwoordvoerder, moet reden zijn voor groot alarm in de sector en het betrekken van publiek topprioriteit maken.

Eind september verscheen er in de Volkskrant een artikel over bedrijfsdonaties aan goede doelen. Met de nogal tendentieuze kop ‘Bedrijven spekken grote goede doelen met 33 miljoen euro’ wordt in het artikel geconstateerd dat dit 4,5 procent van de opbrengsten uit donaties is (voor de 25 grootste goede doelen, in 2017), dat particuliere donaties met 728 miljoen euro een veel groter aandeel heeft én dat de betreffende goede doelen in 2017 2,6 procent minder ontvingen van bedrijven dan het jaar ervoor. Dat klopt niet.

In de wereld van filantropie en goed doen zingt de term crowdfunding af en toe rond, maar echt volledig geaccepteerd is deze financieringsvorm nog steeds niet. En dat terwijl het wel de toekomst van het geven belichaamt. Bovendien barst het van de mythes. Roy Cremers van voordekunst ontkracht ze allemaal.

Eind augustus publiceerde The New Yorker het artikel ‘Gospels of Giving for the New Gilded Age’. In dit artikel vraagt auteur Elizabeth Kolbert zich af of moderne filantropen problemen oplossen of juist grotere ongelijkheid creëren. Kolbert laat zien dat filantropie steeds vaker overheidsbeleid beïnvloed, hetzij door het financieren van lobbygroepen of door het simpelweg financieren van iets wat door de overheid niet gedaan wordt. Wie betaalt, bepaalt is in de Verenigde Staten inmiddels realiteit. Diegenen die er het best in slagen rijke donoren te vinden, hebben de sleutel tot de macht in handen. Is dit een voorbode wat ons in Nederland te wachten staat?

In 2009 voerde DDB Expert Cultuur Roy Cremers gesprekken met een aantal decisionmakers in de kunst- en cultuursector over hoe het ondernemerschap daarin gestimuleerd zou kunnen worden. Dit leidde uiteindelijk tot de ontwikkeling van voordekunst.nl. Inmiddels is dit platform een volwassen organisatie en is crowdfunding algemeen goed. Wat zijn de huidige uitdagingen voor de cultuursector? En waar gaat het naartoe met cultuurfinanciering? Om op deze vragen antwoord te krijgen zocht Cremers opnieuw enkele smaakmakers uit de financiële en creatieve sector op. In dit interview: Ali Niknam (1981)​.