Ideeën voor onderzoek gevraagd: geven aan de kunstenaars zelf

Filantropie staat weer volop in de belangstelling. Dit mede dankzij De Dikke Blauwe, een belangrijke speler in het zichtbaar maken van de wereld van goed doen. Ook de filantropiesector zelf heeft zich de afgelopen tijd geprofessionaliseerd en gewerkt aan grotere vindbaarheid. Tel hierbij op de technische ontwikkelingen van de afgelopen jaren en je zou denken dat er steeds meer wordt gegeven in Nederland. Of dit zo is, horen we in april 2020, wanneer het nieuwe onderzoeksrapport Geven in Nederland wordt gepresenteerd.

Eind augustus was het raak. Na negatieve berichtgeving over crowdfundingplatforms voor bedrijfsfinanciering dit voorjaar, ging het nu mis bij een donation basedcrowdfundingplatform. Dream or Donate, een platform waar dromen (of noodzakelijke ingrepen, zoals operaties) financieel mogelijk gemaakt konden worden door middel van donaties, was opeens uit de lucht en ook de social mediakanalen van het platform waren verwijderd. Op het moment van het uit de lucht halen van Dream or Donate stonden er nog zo’n 200 campagnes live en stond er volgens bronnen zo’n € 300.000 aan donaties open[1].

Al enige jaren geleden uitte ik mijn zorgen over de opkomst van crowdlending platforms voor bedrijfsfinanciering. Dit was naar aanleiding van een artikel in De Volkskrant waarin investeerders aan het woord kwamen die vanwege de lage rentes hun geld liever parkeren bij een ondernemer met een aantrekkelijk crowdfundingvoorstel dan op een spaarrekening. Het beloofde rendement op deze ogenschijnlijk betrouwbare platforms was namelijk vele malen hoger dan op een reguliere spaarrekening.

Toen op 15 april brand uitbrak in de Notre-Dame was de hele Westerse wereld in rep en roer. Het icoon van Parijs stond in lichterlaaie en Twitter roodgloeiend. Ieder zichzelf respecterende regeringsleider deelde medeleven of advies. Al vrij snel volgende ook financiële toezeggingen, terwijl de brand nauwelijks geblust was en de schade nog niet eens geïnventariseerd. Waarom die haast met doneren?

Eind februari verscheen het advies ‘Financiering van Cultuur’, een advies waarin de Raad voor Cultuur minister Van Engelshoven handvatten biedt voor haar cultuurbeleid, waarvan ze later dit voorjaar de uitgangspunten communiceert richting Tweede Kamer. Het advies is verre van vernieuwend en borduurt voort op bevindingen die ik in 2009 bij mijn onderzoek naar voordekunst al deed. In die zin is het fijn om te lezen dat het pionierswerk van voordekunst nu ook door de Raad voor Cultuur erkent wordt. Aan de hand van de vijf aanbevelingen uit het advies, breng ik per advies een lichte nuance. 

Eind februari verscheen het advies ‘Financiering van Cultuur’, een advies waarin de Raad voor Cultuur minister Van Engelshoven handvatten biedt voor haar cultuurbeleid, waarvan ze later dit voorjaar de uitgangspunten communiceert richting Tweede Kamer. Het advies is verre van vernieuwend en borduurt voort op bevindingen die ik in 2009 bij mijn onderzoek naar voordekunst al deed. In die zin is het fijn om te lezen dat het pionierswerk van voordekunst nu ook door de Raad voor Cultuur erkent wordt. Aan de hand van de vijf aanbevelingen uit het advies, breng ik per advies een lichte nuance. 

Governance, het blijft een lastig ding. Als je echter kijkt naar het aantal besturen en Raden van Toezicht in de cultuursector, het zijn er heel wat, lijkt het best wel goed geregeld te zijn. 'Lijkt', want niet alle incidenten halen het nieuws. Dit gebeurt slechts een enkele keer en dan is het vaak ook goed mis.

December, maand van de lijstjes en overzichten, maand van terugkijken en vooruitblikken. Het is altijd een beetje cliché, maar sommige tradities doen geen kwaad, dus vooruit, ik doe ook een duit in het zakje. Het mooie is dat 2018 een heel goed jaar is geweest voor de filantropie, in ieder geval op voordekunst.nl. Ik blik dan ook graag even terug op een nu al mooi jaar en deel ook nog een aantal verwachtingen over de toekomst voor geven in Nederland, die ik ook best rooskleurig zie. 

Recent vond in de Tweede Kamer het begrotingsdebat met de minister van OCW plaats. Over de Geefwet, particulier geven of de giftenaftrek werd niet gesproken. Meest opvallende verschijning in het debat was Thierry Aartsen, cultuurwoordvoerder namens de VVD. Het gegeven dat de grootste regeringspartij deze Thierry Aartsen naar voren schuift als cultuurwoordvoerder, moet reden zijn voor groot alarm in de sector en het betrekken van publiek topprioriteit maken.

Eind september verscheen er in de Volkskrant een artikel over bedrijfsdonaties aan goede doelen. Met de nogal tendentieuze kop ‘Bedrijven spekken grote goede doelen met 33 miljoen euro’ wordt in het artikel geconstateerd dat dit 4,5 procent van de opbrengsten uit donaties is (voor de 25 grootste goede doelen, in 2017), dat particuliere donaties met 728 miljoen euro een veel groter aandeel heeft én dat de betreffende goede doelen in 2017 2,6 procent minder ontvingen van bedrijven dan het jaar ervoor. Dat klopt niet.