‘Maatschappelijk verantwoord besturen moet het nieuwe normaal worden’

18 maart 2021
Nieuws | | Toezicht en wetgeving

‘Maatschappelijk verantwoord besturen moet het nieuwe normaal worden’, zegt Hugo Reumkens, partner en advocaat bij Van Doorne en specialist op het gebied van vennootschap. Met zijn column voor het Nationaal Register ondersteunt hij het pleidooi van 25 hoogleraren ondernemingsrecht om het vennootschapsrecht te wijzigen. Reumkens bespiegelt in zijn column of ‘deze wettelijke variant van zogenoemde corporate citizenship inderdaad het beste vaccin is tegen de onthechte onderneming.’

Pleidooi

Volgens Erasmus University ‘een unicum’: de hoogleraren willen dat er in de wet wordt vastgelegd dat bedrijven en bestuurders zich niet alleen richten op het belang van de vennootschap, maar ook als een ‘verantwoordelijke burger’ in de samenleving opereren.
Prof. mr. Jaap Winter (Amsterdam) en prof. mr. Matthijs de Jongh (Rotterdam) namen vorige zomer het initiatief voor het nieuwe voorstel en werden gesteund door 23 andere hoogleraren ondernemingsrecht. Zij menen dat er ‘behoefte bestaat om samenwerking tussen ondernemingen en samenleving in een nieuw sociaal contract wettelijk te verankeren.’

Onthechte onderneming

Reumkens stelt in zijn reactie op het pleidooi dat ondernemingen onthecht zijn geraakt van de samenleving doordat ‘het denken in aandeelhouderswaarde in de praktijk dominant is geworden’. Reumkens: ‘Hoewel Nederlandse ondernemingen vanuit de Rijnlandse traditie geacht worden de belangen van alle belanghebbenden in ogenschouw te nemen, worden in de praktijk desondanks beslissingen te vaak beperkt tot financiële overwegingen. De norm van het vennootschapsbelang waarborgt onvoldoende dat vennootschappen zich in de samenleving daadwerkelijk verantwoordelijk gedragen.’ Volgens Reumkens wordt de aandacht daardoor ‘overmatig op eigen financieel succes gericht’ en de ‘daarmee gepaard gaande waardecreatie voor aandeelhouders.’ De hoogleraren pleiten voor verandering en vinden dat bedrijven hun verantwoordelijkheid moeten nemen op het gebied van klimaatverandering, de belastingmoraal, beloningsverhoudingen binnen de onderneming en diversiteit. Ook wordt er volgens Reumkens ‘gepleit voor een bepaling die zegt dat vennootschappen in hun statuten kunnen opnemen wat ze als hun bestaansgrond en als hun leidende beginselen zien. Doen ze dat, dan zijn ze daarop te toetsen.’

Tsunami aan rechtzaken
De Nederlandse bestuurselite is het niet eens met het voorstel en ‘vreest met een in de wet vastgelegde morele norm vogelvrij te worden met een tsunami aan rechtzaken tot gevolg.’, aldus Reumkens. Ook zou men ‘bang zijn dat de voorstellen zullen leiden tot een onwenselijke juridisering van ondernemerschap.’ Reumkens: ‘Het is een oude les: met het veranderen van de wettelijke regels verandert niet meteen het gedrag.’
 
Bron: Nationaal Register, Erasmus University.
Lees hier de hele column van Hugo Reumkens.
Lees het volledige artikel met het pleidooi van de hoogleraren hier.
 
Inhoud voorstel
De hoogleraren bepleiten het streven naar winst in te bedden in een kader van verantwoord handelen en stellen volgens Erasmus University het volgende voor:
  • Responsible corporate citizenship: Bestuurders dienen ervoor te zorgen dat de vennootschap zich in de samenleving gedraagt als een verantwoordelijke vennootschap.
  • Raison d’être: Ondernemingen worden uitgenodigd een bestaansgrond te formuleren en in hun statuten op te nemen: het uiteindelijke doel dat de onderneming in de samenleving nastreeft;
  • Verantwoording: In het jaarverslag moet betere verantwoording worden afgelegd over de invloed van de vennootschap op werknemers, de gemeenschappen waarin zij opereert, het milieu en het klimaat.