nl
Opmerkelijk die oproep van Staatssecretaris Henk Bleker in de NRC van vrijdag 13 mei: "Burgers moeten weer zeggenschap en verantwoordelijkheid krijgen voor thuiszorg, jeugdzorg, woningbouwcorporaties en onderwijs in de eigen stad, wijk, dorp of streek. Daardoor is minder regulering en overheidscontrole nodig". Klinkt mooi. Terug naar echte democratie en betrokkenheid aan de basis. Maar het klinkt verdacht uit de mond van zelfbenoemd partijideoloog en carrièretijger Henk Bleker, onderdeel van een kabinet dat inzet op bezuinigen, korten en vooral veel verantwoordelijkheid overdragen aan derden: aan gemeenten, aan provincies, aan het onderwijs, aan de cultuursector et cetera. Leuk, we krijgen meer verantwoordelijkheid, maar oeps, ook beduidend minder geld. Zoek het zelf maar uit. Klinkt als ‘strippen en overdragen', net als gedwongen verkoop van een huis en ook nog even de meeverkochte gordijnen, lampjes en deurbel meenemen.
Waar blijft het (flankerend of faciliterend) beleid waarmee die overdracht gepaard zou moeten gaan? Beleid van de overheid om decentralisatie, overdracht en het neerleggen van taken op een lager niveau zo te organiseren dat burgers er niet slechter van worden? Maar het pleidooi van Bleker biedt weinig zicht op beleid of maatregelen in die sfeer. Hij zegt: "Ik heb niet het recept voor ‘het hoe', maar ‘we moeten ermee aan de slag'. Ik krijg er weinig vertrouwen in als politici wel oproepen doen voor het reactiveren van het maatschappelijk middenveld, maar er geen duidelijk initiatief voor nemen. Balkenende riep in 2001 al dat het maatschappelijk middenveld meer verantwoordelijkheid moet nemen. Maar ondanks al die mooie retoriek is de marktwerking en deregulering van de zorg en andere maatschappelijke sectoren alleen maar uitgemond in grotere bedrijven, uit de hand gelopen kosten en dikker betaalde directiesalarissen.
In mijn woonregio Kennemerland gaat het zorgbedrijf VIVA 650 thuiszorgmedewerkers ontslaan om ze voor een lager salaris weer aan te nemen. Over Hogeschool InHolland is al zoveel duidelijk geworden, vooral dat de schaalvergroting funest heeft gewerkt op de kwaliteit van het onderwijs. Small is beautiful, is prima. Maar de overheid/regering gedraagt zich als een klassieke interim-manager: strippen en overdragen. De Civil Society en goede doelen mogen de klappen gaan opvangen. De vraag is nu: blijven we daar collectief over klagen (terughakken) of gaan we zelf effectief inspelen op die ontwikkeling? Daar ligt de uitdaging voor de Civil Society in Nederland. Zonder enige visie vanuit de overheid is het belangrijk een eigen visie te ontwikkelen. Ik zie daarvoor drie aanknopingspunten:
• Als er bezuinigd wordt zijn er kansen om een urgent beroep te doen op burgers om vitale functies te helpen financieren of juist zelf uit te voeren.
• De Civil Society heeft ruime ervaring en krachtige fondsenwervingtechnieken in handen om bezuinigingen op te vangen. Laten we vooral kennis hierover gaan delen met organisaties die dat nu nodig hebben.
• Misschien wordt het tijd (in het tijdperk van internet) om na te denken of het nog nodig is met grote en vaak logge organisaties en veel stafkracht je werk uit te voeren - kan het niet kleiner en slagvaardiger? Waarom geen Civil Society ZZP's?
De sector moet de overheid kritisch blijven aanspreken en holle retoriek van types als Bleker terugkaatsen. Maar laten we in de Civil Society vooral energie steken in hoe we het zelf anders en beter kunnen organiseren.
Deny de Jong
www.offspring.nu
