Groot governance-onderzoek met behulp van De Dikke Blauwe: ‘Er is een groot gebrek aan kennis in onze sector’

De komst van het validatiestelsel gaat voor veranderingen zorgen in de sector, ook op het gebied van governance. Aanleiding voor adviesbureau Capital Counsel om te onderzoeken hoe het bestuur van goede doelen momenteel is georganiseerd. En dat blijkt in veel gevallen stukken beter te kunnen.

De aanleiding van het onderzoek is volgens Liesbeth Rutgers van Capital Counsel tweeledig: ‘We zien in onze dagelijkse praktijk dat de portefeuille verdeling in de bestuurskamer niet altijd is aangepast aan de voor de sector relevante onderwerpen. Daarnaast gaat er met de komst van het validatiestelsel behoorlijk wat veranderen op het gebied van onder andere de governance. Een nulmeting, wat dit onderzoek beoogt, is dan een goed uitgangspunt zodat helder wordt wat er kan worden verbeterd.'

Steekproef
Voor het onderzoek werden duizend organisaties aangeschreven. ‘We hebben met behulp van De Dikke Blauwe een selectie gemaakt onder grotere vermogensfondsen en fondsenwervende fondsen. Daarbij hebben we een grens gehanteerd in de omvang van het vermogen. We hebben een mooie verdeling in de samenstelling kunnen krijgen met 110 partijen bestaande uit vijftig vermogensfondsen, 51 fondsenwervende instellingen en negen hybride fondsen met een verdeling over tien verschillende doelstellingen/doelbestedingen. Daarnaast hebben we met acht bestuurders/directeuren van fondsen een gesprek gevoerd. Deze acht fondsen hebben in de afgelopen jaren de governance of organisatie aangepast en delen hun best-practices.'

Verantwoording
Bestuurders en toezichthouders zijn zich wel bewust van het belang van een goede inrichting van de governance, maar dit is niet altijd geïmplementeerd in de organisatie, concluderen de onderzoekers. Opvallend is dat over geen van de bestuursportefeuilles structureel verantwoording wordt afgelegd. Ook geven veel respondenten aan dat er verantwoording wordt afgelegd terwijl er geen toezichthoudend orgaan is. Rutgers: ‘Bestuursleden realiseren zich onvoldoende hoe kwetsbaar ze zijn. Er wordt onvoldoende verantwoording afgelegd, En als ik het heb over kwetsbaarheid gaat het niet alleen om de bestuursleden zelf, maar om de gehele organisatie. Dit gaat verder dan het ‘geld op de , vermogen bestaat ook uit je vrijwilligers en je donateurs. Als er iets misgaat, kan dat grote gevolgen hebben.’

Beleggen
Een kwart van de fondsenwervende instellingen belegt, terwijl 75 procent van de vermogensfondsen een beleggingsportefeuille heeft (hybride ca. 50/50). Fondsen die niet beleggen zijn vooral de kleine fondsen. Fondsen die wat groter zijn geven aan dat niet te doen om dat het niet past bij hun doelstelling of bestedingspatroon. Het risico van beleggen wordt veel minder genoemd als reden.

Banken en beheerders
Het grootste deel van de fondsen die beleggen heeft een beheerder in de arm heeft genomen om ze te adviseren. De mening over die banken of beheerder is in het algemeen zeer positief. Een beetje vreemd, als je naar de conclusies van de onderzoekers kijkt. Blijkbaar doen die banken of beheerders dan toch iets niet goed. Rutgers: ‘Een adviseur stelt vrijwel altijd vragen die leiden naar zijn eigen product. En bij de besturen is er niet altijd voldoende kennis om deze keuzes te beoordelen. De oplossing kan zijn de benodigde kennis in huis halen of onafhankelijk advies inwinnen. We zien dat dit bij de grote fondsen steeds meer gebeurt.’

Rutgers adviseert de fondsen goed te letten op expertise. ‘Haal kennis in huis, huur een externe partij in, leid je mensen op of ga samenwerken met fondsen die alles goed op orde hebben. Er zijn zoveel mogelijkheden om de kennis in je organisatie te verbeteren. Maak daar gebruik van.’

Klik hier voor de samenvatting van de onderzoeksresultaten.

Klik hieronder voor een download van het volledige onderzoek (in PDF).