Duidelijke trend: de opkomst van 'corporate' in foundations

Pieter Stemerding (directeur Adessium Foundation): Adessium stelt zich op als ‘venture filantroop’.
Pieter Stemerding (directeur Adessium Foundation): Adessium stelt zich op als ‘venture filantroop’.
15 november 2016
Nieuws | | Vermogensfondsen

De rol van het bedrijfsleven binnen de filantropie wordt groter. Met de toenemende aandacht voor maatschappelijk verantwoord ondernemen begeven steeds meer MVO-afdelingen maar ook bedrijfsfondsen zich in het filantropische speelveld. Vermogensfondsenkoepel FIN ondervindt deze beweging in de dagelijkse praktijk. ‘We krijgen veel meer vragen van, maar ook óver corporate foundations dan pakweg drie jaar geleden’, zegt FIN-directeur Suzette de Boer. Inmiddels is de FIN een Corporate Foundations Circle gestart waar de verbinding wordt gelegd tussen corporates onderling en met ‘zuivere vermogensfondsen’.

Corporate versus vermogensfonds

Is een bedrijfsfonds niet ‘gewoon’ een vermogensfonds? Er is wezenlijk verschil’, legt Ann Huijbregts uit. Als directeur van corporate foundation IMC Goede Doel trad zij dit jaar toe tot het FIN-bestuur. Als bedrijfsfonds heb je meer stakeholders dan een vermogensfonds. Naast je externe doel en begunstigden zijn er de medewerkers, klanten, bestuurders en aandeelhouders van het bedrijf. Die complexiteit vraagt om keuzes: waar staat de foundation ten opzichte van het bedrijf, hoe betrek je de medewerkers, zijn de activiteiten inhoudelijk verbonden met de bedrijfsactiviteiten of juist niet, wordt het fonds in bepaalde mate betrokken bij de marketing of staat het er los van, is er een afbreukrisico?
Daarnaast zijn er veel overeenkomsten met vermogensfondsen. Je hebt te maken met je ‘theory of change’, beleid, evaluatie, ANBI-wetgeving, externe partners. Op die vlakken valt veel van elkaar te leren; vandaar de Corporate Foundations Circle. Corporates ontmoeten daar andere bedrijfsfondsen én ‘zuivere’ vermogensfondsen. Als bedrijfsfonds of MVO-afdeling kun je hier kennis uitwisselen en een nieuw netwerk aanboren.’

Ander perspectief, gedeeld belang

Begin november vond een bijeenkomst plaats van de Circle, met deelnemers als IBM, Arcadis, Vebego Foundation, Philips Foundation, Rabobank Foundation en GSRD Foundation. De aanwezigen blijken eensgezind over de verwachtingen. Men wil samenwerken en informatie delen. Het laatste vindt plaats aan de hand van presentaties over het onderwerp ‘effectief geven’ vanuit respectievelijk filantropisch en corporate perspectief door  familiefonds Adessium Foundation en bedrijfsfonds Vebego Foundation. ‘Ook zijn er startende bedrijfsfondsen aanwezig die graag kennis opdoen’, zegt FIN-directeur Suzette de Boer. ‘Corporates en vermogensfondsen hebben veel gedeelde belangen. Die werelden brengen we bij elkaar.’

Zuiver vermogensfonds: Adessium Foundation

Pieter Stemerding, algemeen directeur van Adessium Foundation, vertelt over de werkwijze van het nu elfjarige familiefonds. Het fonds biedt directe steun (‘bed, bad, brood’) aan mensen in kwetsbare situaties en werkt daarnaast aan systeemveranderingen op drie gebieden: Publiek Belang, Mens & Natuur en Sociale Initiatieven. Ook maakt het fonds zich sterk voor professionalisering van de filantropie, zo werd met Erasmus Universiteit het ECSP opgericht.
Adessium stelt zich op als ‘venture filantroop’: het fonds ondersteunt niet alleen financieel, maar is een betrokken partner die organisaties tevens structureel wil versterken door bij te dragen aan professionalisering en kwaliteit van de organisatie.
‘Voor systeemveranderingen bestaat geen quick fix,’ zegt Stemerding. ‘Daarom gaan we meerjarige partnerschappen aan met organisaties. Denk bijvoorbeeld aan journalistieke netwerken op het gebied van onderzoeksjournalistiek, organisaties die in Brussel actief zijn om Europees visserijbeleid te verduurzamen of Plastic Soup Foundation, die ervoor zorgde dat multinationals geen zogenoemde microbeads meer verwerken in verzorgingsproducten.’ 

‘We kijken met partners mee naar professionalisering van de organisatie, bijvoorbeeld op het gebied van governance, AO/IC, expertise en capaciteitsopbouw. Op die manier zijn we bijvoorbeeld betrokken bij Bellingcat, dat onderzoek doet en data openbaar maakt rond de oorzaak van de ramp met de MH-17.‘
Adessium evalueert de resultaten met een onafhankelijk evaluatieprogramma dat ook kijkt naar de relatie tussen fonds en begunstigde. ‘We balanceren tussen het behalen van direct resultaat en systeemveranderingen op lange termijn. Onze projecten hebben niet altijd een hoog knuffelgehalte, maar ons effect is op de lange termijn groter dan wanneer we zouden gaan voor de quick fix.’

Corporate: Vebego Foundation

Ingeborg Zwolsman, senior projectmanager van Vebego Foundation, heeft te maken met een heel andere dynamiek. ‘We werken alleen met eigen medewerkers aan projecten. Een donatie is altijd gekoppeld aan de actieve inzet van mensen uit het familiebedrijf Vebego.’ Deze internationale onderneming, bestaand uit 168 bedrijven in schoonmaak, facilitaire dienstverlening maar ook sociale werkvoorziening, heeft 36.000 mensen in dienst.
De Vebego-medewerkers kunnen via de Foundation meedoen aan diverse vrijwilligersprojecten, ‘maar het meest in trek zijn de bouwreizen’, vertelt Zwolsman. Hierbij gaat een team uit alle bedrijven en lagen van de organisatie voor een week naar het buitenland om mee te bouwen aan een project in Ghana, Sri Lanka of Marokko – landen waaruit ook eigen medewerkers afkomstig zijn. ‘Zo’n bouwreis geeft een boost aan de bouw van bijvoorbeeld een community center, jongerenopvang of verzorgingshuis, en vergroot het eigenaarschap van de lokale aannemer.’
In beginsel was het doel van de bouwreizen extern: via buitenlandse bouwprojecten de lokale bevolking helpen. ‘Denk aan een dorp in Sri Lanka waar een gebouw voor o.a. kinderopvang, gecombineerd met microfinanciering door Rabobank Foundation, zorgde voor een eerlijke lokale markt, opgericht door vrouwen.’
Maar naast die externe impact bleken de bouwreizen een groot intern effect te hebben in het bedrijf. Zwolsman: ‘Mensen leren elkaar in korte tijd goed kennen en breiden hun netwerken uit. De verbinding tussen de verschillende Vebego-bedrijven wordt hechter en medewerkers worden trotse ambassadeurs van hun bedrijf en de Foundation. Ook zie je hoe mensen anders gaan denken over andere culturen en hoe hun eigenwaarde kan groeien.’ Voor Zwolsman was de impact op de eigen medewerker zelfs aanleiding om een nieuwe sociale onderneming te starten: Dutch Fort.
►Meer informatie
De volgende bijeenkomst voor bedrijfsfondsen vindt plaats in mei 2017.
Meer weten over de Corporate Foundation Circle? Neem contact op met het FIN-bureau
2/2