Wetenschappers over de hele wereld besteden een substantieel deel van hun tijd aan het schrijven van onderzoeksvoorstellen voor subsidieregelingen. Meestal worden minder dan een op zeven voorstellen gefinancierd. Bovendien stijgt het niveau van de concurrentie en is er steeds meer tijdverspilling aan onderzoeksvoorstellen die geen financiering ontvangen.
Wetenschappers over de hele wereld besteden een substantieel deel van hun tijd aan het schrijven van onderzoeksvoorstellen voor subsidieregelingen. Meestal worden minder dan een op zeven voorstellen gefinancierd. Bovendien stijgt het niveau van de concurrentie en is er steeds meer tijdverspilling aan onderzoeksvoorstellen die geen financiering ontvangen.
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) is zich pijnlijk bewust van deze ‘onderzoeksconcurrentiecrisis’. Op 4 april 2017 kwamen meer dan honderd wetenschappers bijeen tijdens een conferentie om met oplossingen te komen. Ik was een van hen. Die conferentie heeft duidelijk gemaakt dat het belangrijkste probleem is dat we te veel goede kandidaten en onderzoeksvoorstellen hebben die niet met de huidige begroting kunnen worden gefinancierd. Zonder een verhoging van de begroting is het onwaarschijnlijk dat dit probleem zal verdwijnen.
Stan Gielen, de nieuwe directeur van NWO, vroeg de wetenschappers tijdens de conferentie om mee te denken over 'streamlining procedures'. In rondetafelgesprekken kwamen deelnemers met enkele oplossingen. De meer radicale voorstellen hielden in dat de financiering voor NWO volledig zou stoppen en de financiering weer zou worden herverdeeld naar de universiteiten. Ook werd voorgesteld een groter aantal kleinere subsidies te verstrekken, financiering door loterijen toe te wijzen en het idee van Scheffer om onderzoekers stemrecht te geven op financieringsverdelingen. Gielen sloot de bijeenkomst af met de belofte om gesprekken met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap te starten over de resultaten van de conferentie en binnen zes maanden verslag uit te brengen.
Gisteren presenteerde NWO zijn voorstellen. Geen van de bovenstaande ideeën heeft het gehaald. In plaats hiervan is een aantal maatregelen aangekondigd dat de kans op financiering waarschijnlijk niet zal verhogen. Het persbericht geeft niet aan waarom er is gekozen voor ineffectieve maatregelen in plaats van effectieve maatregelen.
Wat nu? Een van de oorzaken van het probleem dat de financieringskansen afnemen, is de beloning die universiteiten krijgen voor het afstuderen van promovendi ('promotiepremie'). Deze beloning houdt het aanbod van goede onderzoekers op. PhD-kandidaten worden voorbereid en gemotiveerd voor een loopbaan in de wetenschap, maar dit wordt steeds moeilijker.
Een langetermijnoplossing is om financieringsbronnen voor wetenschap te diversifiëren. In de vorige kabinetten heeft het ministerie van Economische Zaken financieringsverdelingen toegekend aan 'topsectoren'. Evaluaties van dit beleid zijn overwegend negatief geweest. Een van de problemen is dat het totale budget voor de wetenschap niet is toegenomen, maar de beschikbare begroting is gedeeltelijk herverdeeld voor toegepast onderzoek op het gebied van energie, water, logistiek, enz. Het is onduidelijk hoe de nieuwe regering hierover denkt, maar het lijkt erop dat we wat dit betreft niet te veel hoop moeten hebben.
Er is een enorme rijkdom in Nederland die bankiers verantwoordelijk proberen te investeren. Het aantal particuliere fondsen dat investeert in onderzoek en innovatie is de afgelopen twee decennia flink gestegen. Deze fondsen experimenteren met nieuwe financiële instrumenten zoals impact investing en venture philanthropy. Maar universiteiten zijn volstrekt onvoorbereid om hier een graantje van mee te pikken. Welke studie biedt een cursus in het creëren van een business case voor investeringen in onderzoek?
nl
