Telt alleen de ergste ramp?

AMSTELVEEN (21 juli) - Giro 555 voert momenteel actie ‘voor de ergste droogte' sinds zestig jaar in delen van Afrika. Dat is bijna een jaar nadat 555 actie voerde voor de overstromingen in Pakistan. Ook al een ramp die volgens de VN tot de ergste ooit behoorde. Hoe kan elke ramp de ergste zijn?


Patroon van cijfers aandikken

"Ik zie een patroon waarbij hulporganisaties cijfers aandikken om aandacht te krijgen van het publiek", zegt Thea Hilhorst, hoogleraar humanitaire hulp. "Dat is de tragiek van hulporganisaties, die misschien geen andere keuze hebben om aandacht te vragen voor reële problemen. Op de korte termijn werkt dat misschien om geld te werven, maar op de lange termijn is het niet handig. Dan geloven mensen je niet meer."


Vergissing

Inmiddels is de ramp in Afrika niet meer de ergste hongersnood, zoals het persbericht van de SHO meldde. "Dat was een vergissing", zegt een woordvoerder van de SHO. "Dat moet zijn: ergste droogte in zestig jaar. We gebruiken de gegevens van de VN."

"Zo'n kreet is vooral iets om aandacht van de media te krijgen", zegt René Bekkers, die aan de VU onderzoek doet naar trends in filantropie. "Als je die aandacht eenmaal hebt, is het tijd voor het ‘echte' verhaal. Dan komt het op de beelden aan, op persoonlijke verhalen."


Timing is moeilijk

Omdat er in Nederland tot nu toe heel weinig aandacht was voor de droogte in Afrika is media-aandacht belangrijk. Timing is daarbij volgens Thea Hilhorst een van de moeilijkste dingen. "Organisaties zien hongersnoden soms al aankomen voordat er al tienduizenden doden zijn gevallen. Dán moet je al ingrijpen, de sprinkhanen vernietigen die later de oogst kapot maken bijvoorbeeld. Daar heb je vaak ook nog eens minder geld voor nodig."


Eerlijk zijn

Maar een ramp die nog geen ramp is, verkoopt misschien wat moeilijk. Hilhorst: "Zulke oproepen zijn vaak aan dovemansoren gericht. Dus kunnen organisaties vaak niet anders dan afwachten tot de ramp zich ontvouwt. Je moet eerlijk zijn. Het enige wat je hebt als hulporganisatie is je reputatie. Bij grote natuurrampen kunnen organisaties in het begin bijvoorbeeld ook gewoon zeggen: we weten nog niet wat er precies is gebeurd."



"Meewerken aan het beperken van de gevolgen"

Volgens de SHO is het niet zo dat ze nu pas ingrijpen. "Alle deelnemende organisaties van de SHO werken al langer in de getroffen gebieden. Er wordt gewerkt met de veeboeren en hun families, via eigen programma's of partnerorganisaties. Deze programma's hebben ertoe geleid dat veel mensen minder kwetsbaar zijn voor de droogte. Maar op dit moment houdt de droogte al te lang aan. Mensen zijn al op de vlucht geslagen en de verwachting is dat de situatie in de komende maanden niet beter gaat worden. De SHO deelnemers doen wat ze kunnen om de gevolgen van de droogte in te dammen. Daarbij zijn alle bijdrages meer dan welkom. Een SHO-actie gaat niet alle ellende voorkomen. Maar we kunnen wel meewerken aan het beperken van de gevolgen", aldus de SHO.


Nog 800 miljoen nodig, aldus de VN

Volgens de Verenigde Naties is zeker een miljard dollar nodig om een humanitaire ramp in de Hoorn van Afrika te voorkomen. Op dit moment is er 200 miljoen binnen. Oxfam Novib vindt dat de rijke landen te traag reageren op de voedselcrisis, zij spreken van "moedwillige verwaarlozing" van de Hoorn van Afrika. Staatssecretaris Ben Knapen spreekt van een humanitaire ramp en hoopt dat het Nederlandse publiek royaal zal geven. Hoewel eerdere kabinetten vaak de opbrengst van 555-acties verdubbelden, is het kabinet Rutte dat niet van plan. "In dat geval zou de belastingbetaler dubbel betalen voor de nood in Afrika."


Top 5 opbrengst SHO-acties (inclusief overheidsbijdragen)

1.       € 208 miljoen 2004/2005: Tsunami

2.       € 111 miljoen  2010: aardbeving Haïti

3.       € 52 miljoen 1999: Kosovo

4.       € 42 miljoen 2005: Aardbeving Pakistan, India, Afghanistan.

5.       € 37 miljoen 1998: Midden Amerika (Hurricane Mitch)


Op dit moment is er voor de Hoorn van Afrika ruim 3,5 miljoen euro aan particuliere giften binnengekomen. De regering stelde al eerder 15 miljoen beschikbaar.