Nierstichting leert van ophef over ongebruikelijke gift

5 januari 2016
Nieuws | | Governance & Finance

De Nierstichting zal zich in de toekomst nadrukkelijk afvragen of legale, maar ongebruikelijke of fiscaal complex geconstrueerde giften wel moeten worden geaccepteerd. De beoordeling en acceptatie van donaties wordt nu opgenomen in het risicomanagementbeleid van de Nierstichting. Dat is de les die de organisatie trekt uit een affaire rond een vermeende dubieuze gift die in augustus van het vorig jaar de krantenkoppen haalde en uit een recent, in opdracht van Nierstichting, uitgevoerd onderzoek.
 
Substantiele gift
Aanleiding voor alle commotie en berichtgeving in o.a. de Telegraaf en NRC Handelsblad in augustus j.l. was een constructie die een grote gift moest mogelijk maken aan de toenmalige Vereniging Vrienden van de Nierstichting (VVN). In 2009 is de VVN gefuseerd met de Nierstichting.
VVN werd in 2005 benaderd door F.J. Meijer BV, een projectontwikkelaar die de opdracht had verworven voor de bouw van een nieuw hoofdkantoor van KPMG in Amstelveen. F.J. Meijer BV wilde als onderdeel van het project een substantiële gift doen aan een charitatief doel en koos daarvoor de VVN uit.
 
Complexe deal
De complexe deal betekende dat het overnamebedrag werd geleend van een privé-bv van vastgoedondernemer Fred M., de directeur van Meijon Ontwikkeling BV die een van de verdachten is in het onderzoek naar valsheid in geschrifte en belastingfraude rond de bouw van het KPMG-hoofdkantoor. De gift die de projectontwikkelaar in het vooruitzicht stelde aan VVN, was afhankelijk van de winst die op het KPMG-gebouw werd behaald. In februari 2010, dus nadat VVN en Nierstichting gefuseerd waren, kreeg de Nierstichting na oplevering van het hoofdkantoor van KPMG inderdaad een gift van 71.000 euro van Meijon Ontwikkeling BV. Dit bedrag werd op de gebruikelijke wijze als gift in de jaarstukken verantwoord.
Na de fusie in 2009 gingen alle bezittingen en verplichtingen van de VVN over op de Nierstichting. Maar de Nierstichting vernam niet dat het de beschikking kreeg over certificaten van aandelen en dus het economische eigendom van de vastgoed-BV. Ook de accountant was niet bekend met het bestaan ervan.
 
Resultaten onderzoek
Op basis van de vele vragen liet Nierstichting de feiten rondom deze gift onderzoeken door het advocatenkantoor Wladimiroff. Wladimiroff heeft een analyse uitgevoerd op datatapes met alle daarop beschikbare documenten, zoals correspondentie en e-mails uit 2005. Dit is de periode waarin de giftstructuur tot stand is gekomen. De uitkomsten van dit onderzoek bevestigen volgens een verklaring van de Nierstichting 'de feiten die bij ons al bekend waren en die wij eerder hebben gecommuniceerd.'

Niet vastgelegd
Nierstichting: 'Uit het onderzoek blijkt bekendheid bij de VVN en de Nierstichting met de opzet van een fiscale structuur waarmee de heer Meijer een fiscaal voordeel zou genieten en de VVN een gift tegemoet zou zien. De besluitvorming over het aangaan van de relatie met de heer Meijer is niet vastgelegd in de gevonden notulen uit 2005 van de VVN en de Nierstichting. De toegezegde donatie - en de daaraan verbonden certificaten van aandelen - was niet opgenomen in de jaarstukken van de VVN en de Nierstichting uit 2005, niet bij de integratie van de beide organisaties in 2009 en niet bij de betaling van het bedrag in 2010. '

Zorgvuldige vermelding
Terugkijkend vindt de Nierstichting dat 'op een aantal momenten in het verleden een kritische houding en zorgvuldige verslaglegging van deze gift noodzakelijk waren geweest. Uiteindelijk werden de certificaten van aandelen opgenomen in de jaarrekeningen vanaf 2012. De fiscale structuur waarlangs deze gift aan de VVN is toegekend was complex en ongebruikelijk. Het is voor een organisatie als de Nierstichting van belang dat zaken niet alleen wettelijk en fiscaal kloppen, maar ook wordt meegewogen hoe de maatschappij hier tegen aankijkt. De beoordeling en acceptatie van donaties wordt opgenomen in het risicomanagementbeleid van de Nierstichting. In het kader van haar ISO-certificering laat de Nierstichting zich hier jaarlijks op toetsen.'

Goede les
Nierstichting-directeur Tom Oostrom, die het nog steeds betreurt dat krantenkoppen in o.a. de Telegraaf en NRC Handelsblad zijn organisatie indirect in verband brachten met de geruchtmakende KPMG-vastgoedfraude, is in een toelichting voor Filanthropium Journaal duidelijk: 'Niet alles wat wettelijk is toegestaan is ook goed. Deze manier van fondsenwerven is nooit door de Nierstichting zelf toegepast. Bij dit soort constructies moet je jezelf de vraag stellen: kunnen we dit goed uitleggen aan onze donateurs? En strookt dit met de missie en doelen van onze organisatie? Zodra daar maar enige twijfel over bestaat, gaat er bij ons een streep door zo'n gift.'

 
2/2