Museumcijfers 2021: Verschraling dreigt voor museale sector

In 2021 hadden musea wederom minder bezoekers dan een jaar eerder: het bezoekersaantal daalde van 13,2 in 2020 naar 11,8 miljoen, tegen 32,6 miljoen in 2019. Dit blijkt uit cijfers van de Museumvereniging, waarbij 471 Nederlandse musea zijn aangesloten. Ook concludeert de Vereniging dat het aantal tijdelijke tentoonstellingen daalde en de noodsteun voor lokale cultuur niet voldoende ten goede kwam aan musea. De Museumvereniging waarschuwt voor verschraling en gevolgen voor de lange termijn.

Dat blijkt uit de Museumcijfers over 2021, de jaarlijkse publicatie van de Museumvereniging die in september verschijnt. Deze publicatie bevat de belangrijkste cijfers van musea over het afgelopen jaar. De Museumvereniging roept overheden op musea in staat te stellen te investeren in een duurzame toekomst.

Het sluiten van musea gedurende de lockdowns heeft grote gevolgen voor de ontwikkelingen in de culturele sector. Tot 2019 was er een stijgende lijn in het aantal museumbezoeken. In 2020 waren musea door lockdowns 19 weken verplicht gesloten, in 2021 was dat 24 weken. Ook daalde het aantal bezoekers in 2021 met 1,4 miljoen (11%) ten opzichte van 2020. Ten opzichte van 2019 is dat zelfs een daling van 20,8 miljoen (64%). 

Vicieuze cirkel
De Museumvereniging maakt zich ook grote zorgen over het dalend aantal tijdelijke tentoonstelling, 37% minder dan in 2019. Terwijl dit voor veel musea publiekstrekkers zijn. Door de terugloop in bezoekers hebben musea minder geld voor het inrichten van tentoonstellingen. De Museumvereninging vreest dat de sector zo in een vicieuze cirkel terechtkomt, met verschraling van het culturele aanbod tot gevolg. 

Oproep aan gemeenten
De meeste noodsteun voor musea kwam van de rijksoverheid: 121 miljoen euro. Dat bestond uit een combinatie van NOW, TVL, en steun specifiek voor cultuur. Gemeenten sprongen bij met 13 miljoen euro, in 2020 was dit 12 miljoen euro. Dit is opvallend, want maar liefst 49% van de musea heeft de gemeente als hoofdfinancier. Bovendien heeft het Rijk in 2020 en 2021 in totaal 410 miljoen euro aan gemeenten overgemaakt, ten behoeve van de lokale cultuur. Die bedragen waren echter niet geoormerkt en zijn dus niet overal voldoende ten goede gekomen aan musea of zijn nog niet uitgekeerd. De Museumvereniging roept daarom alle gemeenten op achter hun musea te gaan staan en ze de steun te geven die ze nodig hebben.

Bekijk de Museumcijfers 2021