How to do good: kleine goede daden zijn machtig wapen

On tour: Rouba Mhaissen, oprichter en directeur van Sawa Foundation
On tour: Rouba Mhaissen, oprichter en directeur van Sawa Foundation
8 februari 2017

‘Iedereen kan goed doen’, zegt Leonard Stall hoofdredacteur van het boek How to do good. ‘De problemen die de wereld teisteren lijken verschrikkelijk complex en onoverkomelijk. Gevoel van onmacht kan mensen ertoe bewegen zich af te keren. Wij willen laten zien dat iedereen een verschil kan maken.’ Met die woorden opende hij de How to do good tour die maandag 6 februari in het Instituut voor Mondiale Rechtvaardigheid neerstreek. Na Oslo en Stockholm en voor Parijs en New York, deed een bataljon imposante sprekers Den Haag aan.  

Buitengewone dingen doen

De tour is de levende component van het boek: een verzameling essays van vorsten, Nobelprijswinnaars, filmsterren en gewone mensen die buitengewone dingen doen. Ze vertellen over hun ervaringen met filantropie in de hoop anderen in beweging te brengen. De centrale boodschap die zowel in het boek als op het Haagse podium werd uitgedragen: je hoeft niet eigenstandig honger de wereld uit te helpen, doe iets kleins, dicht bij huis. Gezamenlijk creëren we dan een betere wereld.

Doneer een glimlach

Hoe simpel het kan zijn, illustreerde spreekster Karolina Lisslö van het Zweedse Mattecentrum, een ngo die gratis wiskundelessen biedt. Het begon in 2008 aan de keukentafel. Een wiskundeleraar, bezorgd over de kwaliteit van wiskundekennis onder scholieren, begon met het geven van bijles aan vijf jongeren. Anno 2017 geven honderden vrijwilligers bijles aan duizenden schoolgaande kinderen.

Een vertaling in acht maanden

Toen in 2015 ook in Zweden de vluchtelingen in groten getale aankwamen, besloot Mattecentrum de lessen te vertalen in het Arabisch. Op scholen werden kinderen onderwezen in het Zweeds. Goed voor de taalverwerving, maar funest voor het leren van cijfers. ‘Om wiskunde te leren, moet je minstens 75 procent van de taal kennen waarin het onderwezen wordt’, zegt Lisslö. De Zweedse overheid onderkende het probleem, maar door het wonder van de bureaucratie zou een vertaling toch minstens drie jaar duren. Mattecentrum speelde het klaar in acht maanden…

Van keukentafel naar wereldwijde impact

Lisslö: ‘Het lesmateriaal is gratis beschikbaar. Als er behoefte aan is, kan het ook in vluchtelingenkampen elders in de wereld gebruikt worden.’ Zo kan een keukentafelinitiatief een wereldwijde impact krijgen. ‘Maar’, benadrukt Lisslö, ‘het gaat echt niet om de reikwijdte van je handelen. Elke bijdrage is zinvol. Geld doneren bijvoorbeeld. Als je geen geld hebt, doneer dan een paar uur van je tijd. Als je geen geld hebt en geen tijd, werp iemand dan een glimlach toe. Je zult zien dat jullie daar alletwee blijer van worden.’

Het goede komt van onderop

Iemand die volledig overtuigd is van de kracht van mensen zelf, is dr. Rouba Mhaissen. Ze is nog geen dertig, maar richtte al in 2011 de SAWA Foundation op, een organisatie die zich inzet voor Syrische vluchtelingen in Libanon. Eigenlijk wil ze het geen organisatie noemen, eerder een beweging. ‘De mensen helpen zichzelf’, zegt ze, ‘SAWA faciliteert slechts. We worden geïnspireerd door de gemeenschap. In een vluchtelingenkamp kwam een vrouw naar ons toe. Ze zei: ‘Ik ben lerares ik wil de kinderen hier les geven.’ In korte tijd kwamen driehonderd mensen hun kinderen aanmelden. SAWA doet de saaie dingen zoals subsidieaanvragen schrijven. Maar de mensen zijn prima in staat zichzelf te organiseren.’

Top-down maakt mensen passief

Ze heeft dan ook geen hoge pet op van grote internationale humanitaire hulporganisaties. Mhaissen: ‘Ze zien mensen als begunstigden en zichzelf als donoren. Die machtsverhouding moet veranderen.’  De top-down methode maakt mensen passief en laat de belangrijkste hulpbron onbenut: de kracht van de mensen zelf.
Ze gelooft daarom heilig in de missie van de How to do good tour: bewustwording creëren dat iedereen een bijdrage kan leveren. Ze geeft het publiek in Den Haag drie praktische tips. Ga je met de politiek bemoeien. In Syrië gingen mensen de straat op omdat ze meer democratie wilden. Het mondde uit in een verschrikkelijke oorlog. ‘Jullie hebben hier democratie’, zegt Mhaissen. ‘Maak er gebruik van! Ga stemmen, raak betrokken.’ Ook hier geldt weer dat je het dicht bij huis kan zoeken. Je hoeft niet per se actief te worden in de hoogste regionen van de politiek. Je kan je inzetten voor lokale thema’s die je aan het hart gaan.

Doe iets in je eigen gemeenschap

De tweede aanbeveling is hulporganisaties op hun verantwoordelijkheid te wijzen. Als ze belastinggeld ontvangen of je hebt persoonlijk gedoneerd, dan heb je het recht hen te vragen wat ze met dat geld doen.
De laatste tip is medemenselijkheid. ‘Tijdens het hoogtepunt van de verschrikkingen die Aleppo teisterden, kreeg ik berichten van mensen van over de hele wereld’, zegt Mhaissen. ‘Ze vroegen me wat ze konden doen om te helpen. Van die vraag heb ik nachten wakker gelegen. Ik voelde me machteloos. Toen ben ik terug gaan schrijven: ‘doe iets in je eigen gemeenschap. Ga je moeder helpen. Bezoek de vluchtelingen die bij jou in de buurt wonen.’ 
 
Zet je gevoel van onmacht over de grote, complexe problemen in de wereld om in kleine goede daden. Je zult je beter voelen. Stukje bij beetje maken we de wereld samen mooier. Dat is de boodschap van How to do good
►Het boek How to do good – Essays on Building a Better World is binnenkort verkrijgbaar bij De Dikke Blauwe-uitgever Lenthe.
Wilt u dit boek vast reserveren? Klik hier.
 
vlnr: Gavin Esler (moderator, journalist en auteur),  Emtithal Emi Mahmoud (World Slam Poetry Champion, UNHCR Person of High Importance),  dr. Pamala Wiepking (co-auteur,The Palgrave Handbook on Global Philanthropy, assistant professor, Rotterdam School of Management, Erasmus University), Karolina Lisslö, (Matte Centrum), Rob MacGillivray (Director of Search and Rescue, Save the Children) en dr. Rouba Mhaissen (Sawa Foundation).