Herman Wijffels: ‘Je moet laten zien wat er met de centen gebeurt’

De Transparant Prijs bestaat dit jaar tien jaar en de organisatie heeft een nieuw jurylid: voormalig Rabobank-topman en SER-voorzitter Herman Wijffels. De prijsuitreiking vindt dit jaar plaats op woensdag 2 oktober in de Nieuwe Kerk in Den Haag met als thema Jaarverslag van de toekomst: iedere dag transparant. Voor de man die in 2010 werd uitgeroepen tot meest invloedrijke duurzame Nederlander is deze prijs een mooie vorm om zijn maatschappelijke rol te blijven vervullen. ‘Je bent er om een bijdrage te leveren. Dat is me met de paplepel ingegoten.’

Geboren in 1942 in Zeeuws-Vlaanderen keek Wijffels al vroeg over de grens. Letterlijk. ‘Ik ben opgegroeid aan de Belgische grens, na de oorlog. Ik kon zo zien dat de Belgen daar dingen volstrekt anders regelden dan in Nederland en dat dat ook werkte. Al jong heb ik dus geleerd dat niet één enkele benadering zaligmakend is.'

Rol in maatschappij
De andere les die de jonge Wijffels, zoon van een katholieke boer mee kreeg was dienstbaarheid. Het leven met de natuur op het Zeeuwse platteland is voor hem een omgeving geweest die je doet nadenken over de rest van de maatschappij en wat je rol daar in is. ‘De sociale context is vormend voor mijn jeugd geweest. ‘Je loopt niet rond op de wereld alleen voor jezelf.’ Dat is de manier waarop mijn ouders, mijn familie er tegenaan keken. Je bent dienstbaar aan de gemeenschap. Niet alleen in je directe omgeving, maar ook in maatschappelijke functies en besturen. Daarom is De Transparant Prijs een initiatief waar ik mij graag mee verbind.’

Maatschappelijke organisaties onder vergrootglas
Wijffels: ‘We leven in een maatschappij waarin kritischer wordt gekeken dan tien, vijftien jaar geleden het geval was. De maatschappij ontwikkelt zich. Tegelijkertijd is er in die periode iets in die maatschappij geslopen. Het gedrag van bepaalde lieden die teveel aan zichzelf dachten, hebben het maatschappelijk vertrouwen geschaad. De financiële sector is ontspoord en dat kan breder worden getrokken. Ook sommige maatschappelijke organisaties die sterk afhankelijk zijn van donaties zijn onder het vergrootglas komen te liggen.’

Gedragscode
In 2005 stelde een commissie onder leiding van Wijffels al een gedragscode voor goede doelenorganisaties op waarin expliciet gesproken werd over beloningen, goed bestuur en de verantwoordelijkheid van dat bestuur om grondig verantwoording af te leggen. Vertrouwen moet permanent onderhouden worden, vindt Wijffels. ‘Daarom moet je laten zien wat er met de centen gebeurt. Dat is de afgelopen tijd wel gedaan met inhoud en vaak op een duidelijke manier. Maar dat periodiek laten zien met een jaarverslag is niet meer genoeg. Technische ontwikkelingen en social media maken het mogelijk om een permanente toegankelijkheid te geven.’