nlVeel fondsen zien zichzelf vooral als complementair op maatschappelijke initiatieven. Slechts een handjevol vermogensfondsen fungeert als aanjager van sociale verandering. De Start Foundation is zo'n fonds. Dit fonds investeert in vernieuwende projecten op de arbeidsmarkt en lokt actief vernieuwing uit, onder andere door de instelling van de Baanbrekerprijs.
De werkgroep filantropie van de Vrije Universiteit in Amsterdam heeft de afgelopen vijf jaar twee keer onderzoek verricht naar vermogensfondsen. Dat zijn volgens de onderzoekers fondsen met primair een eigen vermogen die in sommige gevallen ook aan geldwerving doen. De opbrengsten uit het vermogen worden besteed aan uitvoering van de doelstelling van het fonds. De onderzoekers hebben circa 600 bekende vermogensfondsen getraceerd, die voor het merendeel in het zogenaamde Fondsenboek zijn opgenomen en / of lid van de Vereniging Fondsen in Nederland (FIN) zijn. Daarnaast bestaan er waarschijnlijk nog duizenden anonieme, stille en slapende fondsen. Het vereist heel wat speurwerk om deze populatie van vermogensfondsen in kaart te brengen. Ruw geschat bedraagt het totale vermogen van Nederlandse vermogensfondsen circa 3,5 miljard euro. De 320 vermogensfondsen die in 2000 meewerkten aan het onderzoek, hebben in 2001 een totaalbedrag van circa 900 miljoen euro besteed aan maatschappelijke en goede doelen.
Complementaire rol
Een vervolgonderzoek in 2003 naar de werkwijze, samenwerking en communicatie van vermogenfondsen laat zien dat de helft van de fondsen op nationaal niveau actief is en de andere helft voornamelijk op lokaal niveau. Het merendeel van de fondsen (81%) is van mening dat zij een complementaire rol in de samenleving heeft. Ofwel:
