Filantropie in Oost en West: Never the twain shall meet?

Onlangs verscheen het India Philanthropy Report 2021 met dit jaar een boeiende focus op vermogende families en hun geefgedrag. Want nee, filantropie is niet alleen iets van het westen. In de ‘opkomende landen’ zien we dat filantropie toeneemt. Studies over filantropie concentreren zich nog altijd voornamelijk op de Verenigde Staten en amper op Azië, maar ze nemen wel toe. Gelukkig maar, want westerse modellen over filantropie zijn niet zomaar te copy-pasten op Aziatische vormen van filantropie. Alleen al de totaal andere chemie tussen burger en overheid in opkomende landen heeft gevolgen voor de vormen van maatschappelijke organisaties; die blijken succesvoller naarmate ze juist samenwerken met de overheid en zodoende een stukje wantrouwen wegnemen.

De meeste Aziatische landen kennen een lange geschiedenis van goed doen, of dat nu is vastgelegd in godsdienst, zoals boeddhisme of hindoeïsme, of in traditionele maatschappelijke vormen. In Indonesië is gotong royong een begrip, waarbij de lasten van het individu worden gedragen door de gemeenschap.

Systematische en geïnstitutionaliseerde filantropie daarentegen, kent nog maar een korte geschiedenis in India, China en Indonesië. Allereerst omdat deze landen te kampen hadden met een enorme armoede, die pas de laatste generatie is overwonnen. Indonesië bijvoorbeeld, heeft niet eerder dan de jaren negentig van de vorige eeuw een middenklasse kunnen ontwikkelen. En nog altijd worstelen de opkomende landen met een grote kloof tussen arm en rijk. En dat is waar filantropie kan helpen.

Waar filantropie eerder nog een soort importproduct vanuit het westen was, is nu binnenlandse filantropie in opkomst en dan voornamelijk door vermogende families. Waarom nu? Volgens vermogensplanner Noor Quek (NQ International, Singapore) is dat omdat de eerste generatie vooral bezig was het vermogen op te bouwen, waardoor de jongere generaties het zich nu kunnen permitteren te concentreren op hun family foundations. Waar familiebedrijven vaak een bron van onenigheid kunnen zijn, zijn die family foundations vaak de lijm die een vermogende familie bijeenhoudt. Wat dat betreft is er in ieder geval geen verschil tussen filantropie in het westen en in Azië.

Bronnen: Pragmatic philanthropy. Asian charity explained, 'Q. and A.: The Differences Between Philanthropy in the West and the East'