AzG-topvrouw Liu: ‘Wij verschansen ons achter onwetendheid’

AzG-topvrouw Joanne Liu: 'Niemand wil thuisloos zijn. Niemand is graag ongewenst te gast.’
AzG-topvrouw Joanne Liu: 'Niemand wil thuisloos zijn. Niemand is graag ongewenst te gast.’
24 december 2017
Nieuws | | Goede doelen

In een zeldzaam interview spreekt de mediaschuwe Joanne Liu, de Canadese arts die sinds 2013 de 42.000 medewerkers van AZG aanstuurt, over het onvoorstelbare menselijke lijden in onze moderne tijd. ‘Als mens ben ik gegeneerd. Wij verschansen ons achter onwetendheid.’ Ze spreekt hard en onverbloemd met de ingehouden woede van iemand die op de meest geschonden plekken komt en beseft dat de wereld amper omkijkt.

Libië overtrof alles

De voorbije twintig jaar kwam ze als arts op plaatsen van extreme wanhoop en onheil, van Congo tot Haïti. Maar wat ze enkele maanden geleden in Libië zag, overtrof alles. ‘Al decennia is het een plek waar migratiestromen samenkomen’, vertelt ze. ‘Maar sinds het centrale gezag uit elkaar spatte en drie regeringen en een hoop milities het land regeren, is mensenhandel de economische ruggengraat van het land geworden. Migranten worden gevangengezet, verkracht, gemarteld, tot slaaf gemaakt en verkocht. Dat is daar nú aan het gebeuren, op enorme schaal. Ondertussen wast het Westen de handen in onschuld. We moeten goed beseffen wat dat betekent. Op een dag haalt de geschiedenis haar gram.’

Concentratie van menselijk lijden

Liu: ‘In Bangladesh dreigt een ware gezondheidscrisis’, zegt Liu. Al ruim één miljoen Rohingya zijn er naartoe gevlucht. Terwijl wij vieren dat de migrantenstroom in Europa opdroogde van 150.000 naar minder dan 50.000 vluchtelingen per jaar, zitten ze daar gevangen in een spiraal van geweld. Nooit eerder zag ik zo’n concentratie van menselijk lijden. Van mensen wier enige zonde is dat ze op de vlucht gingen voor conflict, onderdrukking of extreme armoede. De Europese regeringen kloppen zichzelf op de borst, omdat ze denken dat hun beleid werkt. Maar ze betalen een hoge menselijke prijs. Dat gaat zich wreken op een dag.’

Legale routes

Wat is de oplossing voor het inmiddels kolossale Rohingya-probleem? Liu:  ‘Legale routes instellen, zodat mensen op een veilige manier kunnen vluchten voor geweld of onderdrukking. Dat recht hebben ze. Je moet die politici hier echt mee in het gezicht slaan. Het straatarme Bangladesh ving 620.000 Rohingya op in zes weken tijd. Wij bezwijken als een van de rijkste regio’s ter wereld onder 150.000 vluchtelingen per jaar. Menen we dat echt?’ 

Politiek gerecupereerd

Over de beschuldiging dat AzG zou samenspannen met de mensensmokkelaars op de Middellandse Zee, zegt Liu dat die verhalen deel uitmaken van het narratief tegen migranten. ‘Natuurlijk werken wij niet samen met smokkelaars. Wij doen gewoon onze plicht als ngo: levens redden. We doen dat vooral binnen de Italiaanse territoriale wateren, we communiceren over al onze acties. Maar we merken dat de neutraliteit van onze twee boten niet meer wordt gerespecteerd. Ons werk wordt politiek gerecupereerd. Dat zijn we gewoon. We proberen onszelf daarvoor te beschermen door financieel onafhankelijk te zijn.’

De sleutel van je huis meedragen

Over het veronderstelde aanzuigende effect van reddingsacties zegt Liu: ‘Daar moet ik echt om lachen. De vluchtelingenstroom was al exponentieel gestegen lang voor wij met die acties begonnen. De push-factor is dat mensen op de vlucht gaan voor oorlog, hongersnood, economische ineenstorting en totalitaire regimes. Daar veranderen enkele reddingsboten niets aan. En de pull-factor? Dat is de rijkdom van de landen waar die sukkelaars deel van hopen uit te maken. Op het strand op Lesbos zei een vrouw me: ‘Ik ben nog beter af in deze onmenselijke omstandigheden dan dat ik moet leven onder de bombardementen in Syrië. Weet u wat opmerkelijk is? Het belangrijkste wat die mensen meedragen, is de sleutel van hun huis. Ze hopen allemaal te kunnen terugkeren op een dag. Niemand wil thuisloos zijn. Niemand is graag ongewenst te gast.’
 
►Bron: De Standaard