GDN stapt uit: Kenniscentrum Filantropie verder op zijspoor

23 februari 2017

Kenniscentrum Filantropie, de voortzetting van Kennisbank Filantropie, gaat vanaf 1 maart geld vragen voor haar dienstverlening. ANBI’s kunnen zich nog wel gratis registreren, maar betalen voor diensten die de vindbaarheid moeten vergroten 60 tot 120 euro per jaar. Kenniscentrum zal extra inkomsten hard nodig hebben nu founder Goede Doelen Nederland de samenwerking per 1 mei heeft opgezegd. Dat betekent concreet een verlies van bijna een derde aan inkomsten.

Gedoodverfde kandidaat

Stichting Kenniscentrum Filantropie, voorheen dus Kennisbank Filantropie, was lange tijd de gedoodverfde kandidaat om te gaan fungeren als hét informatiepunt voor burgers binnen het nieuwe validatiestelsel, maar het liep allemaal anders. De databank slaagde er niet in om financieel de eigen broek op te houden. Pogingen om een b2b-verdienmodel op te zetten, zoals het verkopen van data aan dienstverleners in de sector, leverden onvoldoende resultaat op. Het tekort op de exploitatiebegroting liep in 2014 al op tot een halve ton, waardoor eind 2015 draconische maatregelen genomen moesten worden. Alle personeel moest vertrekken, met uitzondering van directeur Norbert van Berckel. De toenmalige Kennisbank kwam daardoor vrijwel tot stilstand.

Op een zijspoor

Kennisbank maakte daarna een doorstart als Kenniscentrum, maar raakte als dé databank voor het binnen het validatiestelsel gewenste centrale informatiepunt op een zijspoor door de beslissing van Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie om niet verder samen op te trekken. Van dat zijspoor komt het Kenniscentrum voorlopig ook niet snel af nu een van de founders, Goede Doelen Nederland, de samenwerking heeft opgezegd. De koepel van 140 (grotere) goede doelen in Nederland heeft intussen aangekondigd de samenwerking met het Kenniscentrum te beëindigen per 1 mei 2017. Tot die tijd gebruikte Goede Doelen Nederland de van het Kenniscentrum afkomstige informatie voor de jaarlijkse sectoranalyse, de doorvoer van informatie naar goededoelen.nl en naar de vergelijkingstool.

‘Meer efficiency voor leden’

Goede Doelen Nederland is met toezichthouder CBF al enige tijd in gesprek over de gewenste informatievoorziening. GDN op haar website: ‘In het kader van de totstandkoming van de Erkenningsregeling zijn daar al eerder op hoofdlijnen afspraken over gemaakt met Goede Doelen Nederland, Nederland Filantropieland en het CBF. Samenwerking met het CBF t.a.v. de informatievoorziening moet leiden tot een kostenbesparing voor Goede Doelen Nederland en meer efficiency voor leden.’

Tering naar de nering

Volgens Kenniscentrum-directeur Norbert van Berckel is Goede Doelen Nederland op dit moment goed voor een derde van de inkomsten, die thans iets minder dan een ton bedragen: dus zo’n dertig mille. Dit betekent dat de omzet van het Kenniscentrum na 2015 (toen nog 180K) intussen is gehalveerd. Van Berckel heeft derhalve de tering naar de nering moeten zetten, waaronder niet in de laatste plaats ook zijn eigen salaris. Op dit moment werkt hij als enige betaalde kracht van de stichting met drie vrijwilligers. Ook in de vaste lasten is gesneden door de verhuizing vanuit een Hilversums pand naar een ngo-verzamelpand in Den Bosch: daar worden veel kosten gedeeld en kunnen de reiskosten van Van Berckel zelf worden beperkt.

Dringend behoefte aan nieuwe inkomsten

Met het opzeggen van de contractuele verplichtingen door Goede Doelen Nederland is de financiële situatie alleen maar penibeler geworden. Van Berckel bevestigt dat er dringend behoefte is aan nieuwe inkomsten, omdat met de huidige, tanende, omzet er geen gezonde exploitatie mogelijk is. Het is daarom niet verwonderlijk dat het Kenniscentrum naast de vaste en incidentele inkomsten van founders en bedrijven die data afnemen, nu ook de blik wendt naar de ANBI’s zelf. Deze konden en kunnen zich gratis registreren, maar moeten nu dus gaan betalen voor aanvullende diensten van het Kenniscentrum. Volgens Van Berckel is dit wat de stichtingen zelf ook hebben aangegeven in een telefonische enquête: ‘Ze waarderen wat wij doen, maar verwachten ook dat wij extra stappen zetten om hun vindbaarheid voor financiers en donoren te verhogen. Om onze transparantiedoelstelling ook in de toekomst te kunnen blijven garanderen, zijn we genoodzaakt per 1 maart 2017 voor die dienstverlening een bescheiden vergoeding te vragen. Daardoor blijven de organisaties goed zichtbaar, vindbaar en vergelijkbaar. En kunnen we blijven werken aan een transparante sector.’

Betaalde pakketten

Kenniscentrum introduceert nu twee betaalde dienstenpakketten – een van 60 en een van 120 euro per jaar – die de vindbaarheid van de ANBI’s voor commerciële partijen, onderzoekers en financiers/donateurs moet verhogen. ‘Gewone registratie’ blijft volgens het Kenniscentrum kosteloos. Van Berckel belooft dat ANBI’s met het ‘Okay-pakket’ van 120 euro ‘volledig in de watten (worden) gelegd en zorgen medewerkers van Kenniscentrum Filantropie er bijvoorbeeld voor dat na elke wijziging uw ANBI-gegevens op volledigheid worden gecheckt.’
Gevraagd wie deze medewerkers zijn, zegt Van Berckel: ‘Op dit moment zijn dat behalve ik zelf de drie vrijwilligers, maar het is natuurlijk de bedoeling om die capaciteit met de nieuwe inkomsten uit te breiden naar 2 tot 2,5 fte, en daaromheen een flexibele schil van vrijwilligers, om de datainvoer en –verrijking uit te voeren.’

Vragen over kwaliteit van de data

Van Berckel ontkent dat het huidige bestand aan verval onderhevig is als gevolg van achterstallig onderhoud. Kenniscentrum beschikt op dit moment volgens eigen opgave over gegevens van bijna 31.000 ANBI’s, ongeveer hetzelfde aantal als in 2015, maar twijfels over de kwaliteit van deze data blijven bestaan. De Dikke Blauwe zag om deze reden af van verdere samenwerking voor gegevens over bestuurders in haar laatste jaargids De Dikke Blauwe3. Eigen onderzoek van het totale gegevensbestand in 2015 leerde dat de kwaliteit van – in elk geval een groot deel van - de basisgegevens ernstig te wensen overliet. Veel gegevens bleken verouderd omdat nieuwe besturen de vrijwillig verstrekte informatie klaarblijkelijk niet actualiseren. Ook van andere afnemers heeft De Dikke Blauwe aanwijzingen ontvangen die vragen oproepen over de kwaliteit van het databestand.

Financiële gegevens aangescherpt

Van Berckel is verbaasd over deze constatering: ‘Ik heb het afgelopen jaar onder andere gebruikt om de gegevens van zo’n zeven tot achtduizend instellingen op de financiële parameters juist aan te scherpen door een samenwerking met Avans Hogeschool. Derde- en vierdejaarsstudenten hebben mij in het kader van hun financiële opleiding geholpen om de jaarrekeningen te vertalen naar accurate cijfers in onze database. Dat hebben we aan alle instellingen teruggekoppeld: niemand heeft daartegen gereclameerd.’ Of daarbij ook de andere basisgegevens zijn gecontroleerd? Van Berckel: ‘Nee, het ging in dit geval puur om de financiële data.’

Geen florissante vooruitzichten

Met de extra tegenslag van de opzegging door Goede Nederland kunnen de vooruitzichten voor het Kenniscentrum bezwaarlijk florissant genoemd worden, vooral als je bedenkt dat op de balans nog steeds een tekort van ruim vier ton staat. Deze schuld staat weliswaar los van de lopende exploitatie, maar is het belangrijkste struikelblok voor een mogelijke overname, zo erkent ook Van Berckel. Met zo’n loden bal onderaan de jaarcijfers is Kenniscentrum bepaald geen gewild overnameproject.
 
►Meer informatie over Stichting Kenniscentrum Filantropie: klik hier
►Voor het bericht over de nieuwe betaalde pakketten: klik hier
 
►Wilt u voortaan elke donderdagochtend het laatste nieuws, opinies en achtergronden over de wereld van doneren & sociaal investeren? Voor een geheel kosteloos abonnement op DDB Journaal: klik hier. 
2/2