Ai ai ai: is een Brexit ook een doemscenario voor de Britse filantropie, of... ?
Donderdag 23 juni wordt in het Verenigd Koninkrijk een referendum gehouden over of het land in de Europese Unie wil blijven of niet. De laatste peilingen laten zien dat vijftig procent van de Britse bevolking voor en vijftig procent tegen het vertrek is. Maar welk effect zou een Brexit hebben op Britse vermogensfondsen? Net als andere goede doelenorganisaties mogen zij geen standpunt innemen op politiek vlak, maar er zijn zeker consequenties aan het referendum verbonden. Alliance Magazine vroeg een aantal Britse fondsen naar de consequenties die zij voorzien. DDB Expert Roderik Bolle geeft commentaar.
De Britse wet weerhoudt goede doelenorganisaties en vermogensfondsen ervan om campagne te voeren over politieke zaken, tenzij het een duidelijk impact heeft op hun missie. De fondsen mogen hun voorkeur voor een ja of nee dus niet duidelijk uitspreken. Maar over de consequenties mogen ze zich wel uitlaten.
Schotland Alan Bookbinder, directeur van de Sainsbury Family Charitable Trusts: ‘Britse fondsen hebben naar mijn mening zorgen op een drietal punten. Als een Brexit ervoor zorgt dat er een tweede referendum in Schotland komt, waarna Schotland onafhankelijk wordt, moeten fondsen beslissen of ze hun fondsen in Schotland nog wel kunnen voortzetten. Dat zou een slechte zaak zijn, omdat de samenwerking tussen onze fondsen en goede doelenorganisaties in Schotland zeer succesvol zijn.’
DDB Expert Roderik Bolle vraagt zich af of dat wel zo’n vaart zal lopen. ‘Alvorens je op landenniveau de spreekwoordelijke navelstreng doorknipt met de moeder, gaat er nog wel wat water door de Rijn. Bovendien, zou dan de euro worden ingevoerd in Edinburgh? En welke samenwerkingen zouden niet meer mogelijk zijn, ook niet als de wil om samen te werken er nog altijd zou zijn? Is er niet altijd een weg als er wil is?’
Minder samenwerking en kennisdeling
Bookbinder vreest ook voor minder samenwerking en kennisdeling met fondsen in de Europese Unie. ‘Samen actie ondernemen op bijvoorbeeld gebieden als klimaatverandering is veel gemakkelijker als we in de Europese Unie blijven. Sommige van onze fondsen hebben dit bijvoorbeeld ondervonden wanneer zij een gezamenlijke strategie ontwikkelden om investeringen in olie- en gasbedrijven onder de loep te nemen of te stoppen. We hebben daarin sterke banden met elkaar, die we liever niet zouden breken.
Tot slot ben ik bang dat de waarde van onze portfolio’s te lijden zou krijgen als er een lange onzekerheid ontstaat, die leidt tot een economische neergang en een zwakke aandelenmarkt. Dat betekent weer dat we minder kunnen investeren en dus minder kunnen bereiken’ aldus Bookbinder.
Feiten checken Debbie Pippard, programmamanager van de Barrow Cadbury Trust is veel voorzichtiger in haar uitspraken: ‘Volgens de Britse wet mogen we geen campagne voeren over politieke zaken, daarom neemt de Barrow Cadbury Trust geen standpunt in omtrent het referendum zelf. Wel hebben we ons gefocust op het analyseren van de zorgen van mensen, zodat we er zeker van zijn dat zij toegang hebben tot relevante feiten. Daartoe hebben we onderzoek gefinancierd. Daarnaast ondersteunen we Full Fact, een organisatie die in real time statements door de media en politici controleert op feiten. Het gaat ons er dus vooral om dat het allemaal transparant en eerlijk gebeurt. Ongeacht wat de uitkomst is, wij blijven gewoon samenwerken met Europese fondsen.’
Periode van onzekerheid
Ook Nick Perks, secretaris van de Joseph Rowntree Charitable Trust, laat zich niet verleiden tot een standpunt: ‘De Joseph Rowntree Charitable Trust (JRCT) neemt zeker geen standpunt in over het EU-lidmaatschap. Maar we vinden het wel belangrijk te informeren over transnationale issues als mensenrechten, duurzaamheid, gelijkheid en vrede. In zowel het VK als in de EU hebben we werk ondersteund dat een grotere democratische verantwoordingsplicht aanmoedigt en beschermt tegen de corporate capture van de besluitvorming. In relatie tot dit referendum hebben we fondsen beschikbaar gesteld aan een aantal groepen dat zich inzet voor een transparant en geïnformeerd debat. Het is noodzakelijk dat de debatten beter worden. Momenteel voelt het alsof de campagnes geleid worden door beweringen van een klein aantal mensen die veel in het nieuws zijn.
Als we in de EU blijven zou dat zeker een mooie kans zijn om terug te keren naar de vraag naar wat voor soort Europese gemeenschap we willen opbouwen en hoe Europese instituten het best ten dienste kunnen staan van alle inwoners in Europa.
Verlaten we de EU, dan voorzie ik een periode van onzekerheid in de gebieden waar wij werken. Fondsen die investeren in Europa, zoals wij, moeten dan goed kijken waar onze prioriteiten liggen, zelfs als we besluiten die niet veranderen.’
Roderik Bolle: ‘Ik vraag me hardop af of er tussen vermogensfondsen met gelijkgestemde idealen de afgelopen jaren nu echt alleen maar intensief is samengewerkt omdat ze toevallig allemaal in de EU zaten of dat dit aspect eigenlijk nauwelijks belemmerend heeft gewerkt voor universele doelen als mensenrechten, honger, natuur/milieu enzovoorts.
Niets zeker David Emerson, directeur van fondsenkoepel Association of Charitable Foundations: ‘Op dit moment is nog niets zeker. Wat we wel weten, is dat alleen de aankondiging van het referendum al heeft geleid tot een periode van onzekerheid bij de overheid en andere beleidsmakers. Als we de EU verlaten, wordt deze periode alleen maar langer en dat is nooit goed voor vermogensfondsen.’
Roderik Bolle is het daarmee eens: ‘Wat inderdaad niet zomaar zal kunnen is dat bij vertrek van enig lid van de EU, er allerlei positieve aspecten van het bij Europa horen gehonoreerd blijven worden, terwijl de negatieve aspecten als sneeuw voor de zon verdwijnen. Er zal dus ongetwijfeld een pauzemoment komen, waarin alle partijen hun wonden likken en zich moeten afvragen hoe nu verder en wat de echte consequenties zijn.’
Krankzinnige democratie
Roderik Bolle durft wel een voorspelling te doen: ‘Mij bekruipt het vermoeden dat we onszelf collectief in het Europese pak genaaid hebben en dat wanneer het erop aankomt, de angst zal prevaleren en het Verenigd Koninkrijk dus in de EU blijft. Dat laat onverlet dat de uitkomst alsnog negatief kan zijn en de opmaat kan worden voor het willen vertrekken van bijvoorbeeld andere rijke landen zoals Finland en dat op die manier de fundering onder het kaartenhuis EU wordt weggeslagen.
Ergens vermoed ik dat er helemaal niets relevants uit voortkomt, net als bij Oekraïne, waar we als Lid Nederland lekker tegengestemd hebben. Tot zover de krankzinnige democratie die Europa heet en waar 1/27 van de stemmen het voor het zeggen kan hebben.’
nl
