Blockchain en impact: niet te snel opgewonden raken graag

Op 3 mei jl. stond in DDB een interview met Tycho Onnasch van Deedmob over de blockchain en cryptomunten. Nu is het voor een leek zoals ik nog steeds lastig te doorgronden wat die blockchain nu precies is, en vooral: hoe het werkt. Maar het is wel duidelijk dat het gaat om onafhankelijk data en minder afhankelijk zijn van centraal gestuurde systemen. Dat spreekt mij op zich wel aan.
Wat me in het interview vooral opviel was de zin: ‘Waarom is social impact een transactie? Simpel. Het goede doel bewijst de geholpene een dienst, in ruil daarvoor versterkt het goede doel haar reputatie in de samenleving.’ Want wat klopt er nu wel en niet aan deze zin?
Het begint met het eerste stukje: ‘social impact is een transactie’. Helemaal mee eens. 
Maar daarna wordt het lastiger: ‘Het goede doel bewijst de geholpene een dienst’. Is dat zo?
Het is één van de lastigste vragen bij het zichtbaar (of meetbaar) maken van impact. Want is impact nu de dienstverlening zelf, of het effect ervan? Ik wil helemaal niet weten hoeveel vrijwilligers er hoeveel uur voor welke doelgroep bezig zijn geweest. Dat is allemaal uitvoering. Wat je bijimpactwilt weten, is of al die inzet ook heeft geleid tot een (beter) resultaat.
En resultaat voor wie? De doelgroep? Of voor de overheid (die kosten bespaart). Of voor het goede doel, dat - blijkens het laatste deel van de zin - reputatie als belangrijk(st)e drijfveer zou hebben om op te kunnen schalen?
Ongemerkt word je met een quote als hierboven langzaam toch weer geduwd richting systemen die vooral activiteiten en output meten. En dan zie ik alweer allemaal complexe databases rondvliegen - nu dan wellicht onafhankelijk, maar toch: het blijven de verkeerde data.
Want de waarde die een goed doel met haar dienstverlening wil realiseren is toch vooral een verbeterde kwaliteit van leven (wat dat dan ook precies moge zijn) voor de doelgroep die zij op het oog heeft. En die is nou net niet ‘onafhankelijk’, maar doorgaans heel subjectief: subjectief vanuit het perspectief van die doelgroep, variërend in de tijd en per plaats, afhankelijk van specifieke situaties, die soms lang, en soms kort duren.
De quote: ‘Bedenk maar eens waarom er veel gedoneerd wordt aan grote goede doelen: omdat ze binnen de samenleving een sterke reputatie hebben opgebouwd op basis van hun gemaakte social impact’ lijkt ook niet meteen een aanvaardbaar antwoord op de vraag of er impact wordt gerealiseerd. De reputatie van grote goede doelen hangt meer af van de inzet van bekende Nederlanders, of het verkopen van loten, dan bewezen levenskwaliteit van de doelgroep en gebruikers. 
Opschalen door een betere reputatie leidt tot grotere organisaties en instellingen. Maar internet biedt - redelijk onafhankelijk - ook de mogelijkheid van directe dienstverlening aan doelgroepen door donateurs of investeerders zelf. Juist zonder die grote instellingen met grote gebouwen en veel personeel. 
Ik zeg niet dat die organisaties het niet goed doen. Maar als de blockchain ertoe zou leiden dat er een veldslag om ‘reputatie’ gaat plaatsvinden, dan vrees ik toch een beetje dat het niet goed komt. En als de blokchain betere efficiency kan aantonen, zal dat dan het gedrag van de donateurs veranderen? Ik zie nu al veel projecten met grote impact-getallen goochelen, maar het levert niet direct meer inkomsten op. Want de donateur geeft niet omwille van de efficiency. Het heeft ook nog iets te maken met emotie en gevoel en vertrouwen.
Die laatste drie dingen komen niet uit een blockchain denk ik. Net zomin als de waardebeleving van de doelgroep of gebruiker.
Neemt natuurlijk niet weg, dat er met blockchain en cryptocurrency van alles in gang gezet kan worden, wat we nu nog maar nauwelijks (kunnen) weten. De ogen sluiten is geen optie.
Maar om nu al te beloven dat de hele sector op zijn kant gaat en de sociale impact er ineens heel anders (data-gestuurd) uit gaat zien… nee, daar ben ik dan toch nog even net iets te ouderwets voor vrees is. Goede doelen doen - wanneer ze investeren of doneren - feitelijk een belofte aan de doelgroep: dit of dat gaat er ten goede veranderen in je leven. En dat moet je dan nog maar eens aantonen.
Als de blokchain de belofte doet, dat ze social impact gaat meten, moeten we wel eerst beginnen met de kaders goed te definiëren. Anders blijven we doen wat we al zoveel doen: verkeerde data zoeken voor verkeerde problemen. Dan gaan we dus ‘in een Tesla rijden omdat we veganistisch hebben geluncht.’  Sorry, maar dat kan ik dan toch nog niet helemaal opgewonden van worden.
 
Meer weten? Kom dan naar de Lenthe Lecture op 26 juni. Voor meer informatie: klik hier.