Fonds 1818 doneert niet aan instellingen met topsalarissen

Boudewijn de Blij (fotograaf Nico Schouten)
Boudewijn de Blij (fotograaf Nico Schouten)
25 mei 2016
Nieuws | | Vermogensfondsen

Het Haagse Fonds 1818 verstrekt sinds enkele jaren geen donaties meer aan instellingen die uitzonderlijk hoge salarissen uitbetalen. Dat besluit heeft bij andere vermogensfondsen geen navolging gekregen. 'Ik ben geen zeloot, iedereen moet dat voor zichzelf bepalen', zegt directeur Boudewijn de Blij.
 
Fonds 1818 is er duidelijk over. Op de site, onder het kopje 'criteria voor donatie aanvragen', worden instellingen er vriendelijk doch resoluut op gewezen dat als hun bestuurders meer salaris krijgen dan de Wet normering topinkomens (WNT) toestaat, ze niet hoeven aan te kloppen. 
 
‘Bijdrage niet nodig’
'Bestuurders van semipublieke instellingen worden betaald met gemeenschapsgeld', licht Boudewijn de Blij, directeur van Fonds 1818, het besluit toe. 'In Nederland is een duidelijke norm ontwikkeld wat daarvoor het maximumsalaris is. Als je vindt dat je je topmensen meer moet betalen dan maatschappelijk geaccepteerd is, dan vinden wij dat we je geen donaties hoeven te geven. Als je omzet kennelijk zo hoog is dat je zulk soort salarissen kan betalen, dan heb je onze bijdrage niet nodig.'
 
WNT-norm
De WNT die in 2013 van kracht werd, stelt dat bestuurders niet meer mogen verdienen dan een minister (€ 179.000 in 2016). Maar er bestaan nog allerlei uitzonderingen. Zo mogen bestuurders wiens salaris is vastgesteld voor de intreding van de wet, dit tot 1 januari 2017 behouden. Daarna krijgen zij nog drie jaar de tijd om het salaris af te bouwen.
'Wij hanteren heel nadrukkelijk de WNT-norm zonder overgangsregelingen en toeslagen', zegt De Blij. 'Die zijn het gevolg van het Nederlandse gepolder. Wij passen gewoon de WNT-norm in enkelvoudige zin toe, zoals die straks voor iedereen gaat gelden.'
 
Den Haag als lichtend voorbeeld
De Blij werd geïnspireerd door een beleidsmaatregel van de gemeente Den Haag. Die besloot in 2011 om instellingen die hun topbestuurders meer betaalden dan de Balkenende-norm te korten op hun subsidie. De korting was gelijk aan het 'teveel' betaalde salaris: het bedrag waarmee de norm overschreden werd. Dit gebeurde onder aanvoering van de toenmalige wethouder van Financiën Sander Dekker (foto), tegenwoordig staatssecretaris van Onderwijs.
 
Eigen vermogen
'Een goed idee moet je schaamteloos jatten', zegt De Blij. 'Ik heb het idee voorgelegd aan ons bestuur en dat was er enthousiast over. De bestuursleden vonden het een goed uitgangspunt en ze hebben het toegevoegd als een criterium voor het toekennen van donaties. Het is dus opgenomen als een van de algemene criteria waarvan we er een heleboel hebben. Bijvoorbeeld, als een organisatie een eigen vermogen heeft waarmee ze zelf de activiteit kunnen financieren, dan geven we ook geen donatie.'
 
'Ik heb het voorstel destijds ook besproken met de staf', zegt De Blij. 'Zij waren er niet enthousiast over. Voor hen betekent het dat ze mooie projecten van organisaties die niet aan de norm voldoen, niet meer kunnen financieren. Dat vinden ze pijnlijk.'
 

Parnassia
Een van de organisaties die geen donaties meer ontvangt is de Parnassia Groep. De leden van de Raad van Bestuur ontvangen een salaris ver boven de WNT-norm. Volgens de meest recent beschikbare jaarrekening ontving voorzitter Stephan Valk €261.802 in 2014 en zijn medebestuursleden Betty Kooijman en Edsel Kwimada respectievelijk €236.783 en €234.233.
De Blij: 'Parnassia zorgt onder andere voor jongeren met een ernstige psychiatrische aandoening. Vroeger, toen we dit criterium nog niet hanteerden, hebben we betrekkelijk grote bedragen gegeven voor die groepen om activiteiten en materialen te financieren. Nu kunnen we hen bij wijze van spreken geen tafeltennistafel meer geven. Mijn collega's zeggen dan: 'die jongeren kunnen er toch niets aan doen dat die baas zoveel verdient'. We hebben er intern over gesproken en ik heb gezegd: daar liggen de keuzes.'
 
Mag het wel?
Voor de gemeente Den Haag is het door Dekker uitgezette beleid inmiddels problematisch gebleken. Begin deze maand oordeelde de Raad van State dat de gemeente niet op subsidie had mogen korten. Brijder Verslavingszorg, een van de tien zorgmerken van de Parnassia Groep, had een zaak aangespannen tegen de gemeente nadat het in 2012 met ruim een ton was gekort vanwege de hoge salarissen van Parnassia's Raad van Bestuur. De rechter oordeelde dat de subsidieverstrekker alleen verplichtingen kan opleggen aan de ontvanger, die direct te maken hebben met de 'verwezenlijking van het doel van de subsidie'. De hoogte van het salaris van topfunctionarissen behoort daar niet toe.
De Blij: 'Wij vinden het oordeel van de Raad van State jammer. Maar wij zitten niet in hetzelfde speelveld als de gemeente Den Haag. Subsidies zijn echt iets anders dan donaties. Op donaties kun je nooit recht hebben, op subsidieregelingen onder bepaalde omstandigheden wel.'
 
Goed voorbeeld doet volgen?
'Ik heb weleens wat over ons WNT-criterium vertelt in de kringen van de FIN en de Haagse fondsen', vertelt De Blij. 'Zij kiezen daar nadrukkelijk niet voor. Ze zitten meer op de lijn van mijn collega's: 'wat kunnen die arme cliënten er nu aan doen dat de baas van die instelling zo veel verdient?'. Ze vinden überhaupt dat je alleen maar moet kijken naar het project en niet zo zeer naar de organisatie die het project uitvoert. Daar kun je principieel anders over denken.'
 
Geen missie
'Ik ben geen zeloot. Ik ben niet op een missie. Alle fondsen zijn anders en ze doen allemaal verschillende dingen. Daar ben ik juist een voorstander van. Het maakt dat verschillende soorten activiteiten op ondersteuning van fondsen kunnen rekenen. Maar ik ben er wel een voorstander van dat iedereen vertelt waarom ze dingen op een bepaalde manier doen. Wij hebben die keus gemaakt en ik wil graag vertellen waarom.'
'We zijn er ook heel expliciet over', vervolgt hij. 'Als wij een donatie afwijzen op basis van de WNT-norm, dan sturen we een brief aan het betreffende lid van de Raad van Bestuur, aan de Ondernemingsraad en aan de Raad van Toezicht. Dat zijn degenen die de salarissen van bestuursleden bepalen. Dus iedereen weet hoe wij erover denken.'
 

►Fonds 1818 is een vermogensfonds dat maatschappelijke projecten steunt in de regio Delft, Zoetermeer, Den Haag, Leiden, Duin- en Bollenstreek en tussenliggende gemeenten. Het fonds komt voort uit een fusie tussen de Nutsspaarbank te 's-Gravenhage en de VSB Bank in 1992. Fonds 1818 is een jong vermogensfonds met oude wortels. De basis werd gelegd aan het einde van de 18de eeuw. Toen werd de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen opgericht. In 1818 stichtte de Haagse afdeling van 't Nut de Nutsspaarbank te 's Gravenhage. Na de fusie tussen de Nutsspaarbank en de VSB Bank werd een bedrag in aandelen gestort in een stichting met als doel het ondersteunen van maatschappelijke projecten: het VSB Fonds Den Haag e.o. In 2001 veranderde deze stichting haar naam in Fonds 1818.
 
2/2