De meeste Nederlanders kennen het Prins Bernhard Cultuurfonds van de Zilveren Anjer en van de jaarlijkse collecte, de Anjeractie, maar minder bekend is dat het in 1940 opgerichte fonds zich de laatste jaren heeft ontwikkeld tot de onbetwiste kenner en adviseur voor het schenken en nalaten aan cultuur en natuur door particulieren, bedrijven en fondsen.
 
Menno Tummers, senior fondsenwerver bedrijven & stichtingen van het Prins Bernhard Cultuurfonds: ‘In de jaren tachtig zijn we gestart met zogenoemde CultuurFondsen op Naam. Dergelijke fondsen worden ingericht voor mecenassen die een groot bedrag (vanaf 50.000 euro) willen schenken of nalaten. Het Cultuurfonds neemt het fonds op in de administratie en voert het beheer. De schenker bepaalt de naam en het doel van het fonds; wij selecteren de specifieke doelen en projecten. Intussen hebben we meer dan driehonderd van die Fondsen op Naam onder ons beheer.’
 
Fonds op Naam
Fonds op Naam is een schenkingsvorm die in de loop der jaren bij het Cultuurfonds is geëvolueerd van confectie- naar maatwerk. Tummers: ‘Het ‘Fonds op Naam 1.0’ was duidelijk toe aan vernieuwing en verbreding en daarom hebben wij het ‘Mecenaat op maat’ geïntroduceerd, waarin de schenker veel nadrukkelijker betrokken is bij de uiteindelijke bestemming van zijn geld. Veel mecenassen willen toch ook ‘lol’ hebben van hun schenking en niet alles uit handen geven.’ Zo zitten gevers bijvoorbeeld in een jury die de ontvanger van een prijs of een stipendium bepaalt.
 
Tummers: ‘Naast de traditionele expert-geadviseerde vorm van het klassieke Fonds op Naam - die voor veel schenkers nog steeds een uitstekende vorm is
- hanteren we nu meer het Angelsaksische ‘donor advised-model’, uiteraard binnen de mogelijkheden van de Nederlandse wetgeving waar wij ons als anbi aan houden. Nadat een potentiële schenker zich bij de Mecenaatsdesk gemeld heeft, gaan wij eerst in een aantal gesprekken kijken naar de motieven: wat beweegt de schenker? Waar gaat zijn of haar hart naar uit? Vanuit de inhoud kijken we naar de juiste schenkingsvorm.’
 
Veel creatieve schenkingsvormen
Tummers: ‘Er zijn allerlei manieren om bij de bestemming van het geld betrokken te worden. Schenkers bepalen de algemene bestemmingsgebieden van hun fonds. Vervolgens gaan wij op zoek naar projecten en stellen die aan de mecenas voor. Wij toetsen dus aanvragen en projecten op kwaliteit en geschiktheid voor het fonds. Hebben we extra expertise nodig, dan vragen we iemand uit ons netwerk om mee te kijken. De stem van de donor zit in dit traject: zowel bij aanvang als gedurende het proces van aanvragen beoordelen heeft de schenker inspraak.’
 
Er zijn vaak meer schenkingsvormen dan de mecenas zich realiseert. Tummers: ‘Het hoeft echt niet altijd een vermogensoverdracht te zijn. Zo kunnen we een jaarlijkse geoormerkte schenking afspreken. Of samen een nieuw initiatief starten, zoals de toekenning van een stipendium, de instelling van een leerstoel of het organiseren van een award. Zo kan een globaal idee van een vermogende ondernemer om bijvoorbeeld jong talent te stimuleren leiden tot geweldige projecten of innovatie binnen de kunst en cultuur. Wij helpen met het scherpslijpen van het idee, we kunnen het toetsen in ons netwerk en in samenwerking met partijen die de betreffende ondernemer vaak zelf niet kent tot iets van een grote maatschappelijke waarde maken. En duurzaam! Een succesvol voorbeeld hiervan is het project Jong Metropole, dat we in samenwerking met een stichting van een vermogende ondernemer van de grond hebben gebracht.’